ASAL Araştırma ve Danışmanlık tarafından Kasım 2025’te yapılan Türkiye Siyasi Gündem Araştırması, 26 ilde 18 yaş ve üzeri toplam 2.015 kişi ile gerçekleştirildi. Çalışmada, gıda fiyatlarındaki dalgalanmaları dengelemek için vatandaşların hangi önlemleri öngördüğü soruldu. Araştırma, %95 güven sınırı ve +/- 2,5 hata payıyla CATI yöntemiyle yani Bilgisayar Destekli Telefonda Anket yöntemiyle yürütüldü.
HAL YASASINDA DÜZENLEMELER (%42,2)
Araştırmaya katılanların neredeyse yarısı, gıda fiyatlarının istikrar kazanması için hal yasasında düzenleme yapılmasını öneriyor. Bu veri, fiyat oluşumunu etkileyen temel mekanizmalarda devlet müdahalesinin önemli olduğunu gösteriyor. Hal yasasında yapılacak güncellemelerin hem üretici hem de tüketici lehine olmasının kritik olduğudur. Fiyat dalgalanmalarının önlenmesi için hal işleyişinin şeffaf ve denetlenebilir olması şart.
ÜRÜN TAKİP SİSTEMİ (%14,0)
Katılımcıların %14’ü, ürün takip sistemi kurulmasını öneriyor. Gıda zincirindeki fire, kayıp ve aşırı fiyat artışlarının önlenmesi açısından önemli bir adım. Ürünlerin üretimden market rafına kadar izlenebilir olması hem israfı azaltır hem de fiyat dengesizliğini önler.
PAKETLEME VE FİRE KAYIPLARININ ÖNLENMESİ (%10,4)
Araştırmada, %10,4’lük bir kesim paketleme ve fire kayıplarının önlenmesi gerektiğini düşünüyor. Tarım ürünlerinde üretim sonrası kayıpların önüne geçilmesi anlamına gelir. Daha iyi paketleme ve depolama sistemleri hem üreticinin gelirini artırır hem de tüketiciye daha uygun fiyatlı ürün ulaşmasını sağlar.
SERACILIĞA ÖZEL TEŞVİKLER (%8,8)
Katılımcıların %8,8’i seracılığa özel teşvik verilmesi gerektiğini belirtiyor. Özellikle mevsimsel ürünlerde fiyat dalgalanmalarını azaltmak için stratejik bir adım olabilir. Seracılığın desteklenmesi, üretim kapasitesini artırır ve arz-talep dengesini korur.
FİKRİM YOK / CEVAP YOK (%24,6)
Araştırmaya katılanların dörtte biri ise bu konuda fikir belirtmedi. Halkın konuya dair daha fazla bilgilendirilmesi gerektiğini gösteriyor. Fiyat istikrarı ve gıda güvenliği konularında farkındalığın artırılması, uzun vadede daha bilinçli kararların alınmasını sağlayabilir.
VERİLER NE GÖSTERİYOR?
2.015 kişiyle yapılan araştırma, halkın gıda fiyatlarındaki dalgalanmalar konusunda ne düşündüğünü ortaya koyuyor. Verilere göre, katılımcıların %42,2’si fiyatların istikrara kavuşması için “hal yasasında düzenlemeler” yapılması gerektiğini söylüyor. Bu, halkın temel gıda ürünlerindeki fiyat istikrarına en çok önem verdiğini gösteriyor.
Ayrıca %24,6’lık bir kesim fikrim yok ya da cevap vermedi, bu da halkın bir kısmının konuya hâlâ tam hakim olmadığını ya da çözüm konusunda kararsız olduğunu ortaya koyuyor.
Fiyat dalgalanmalarını kontrol altına almak için hem yasal düzenlemeler hem de üretimden tüketiciye kadar olan süreci takip edecek sistemler hayata geçirilmeli.
