ABD'nin 2020'de düzenlediği hava saldırısında hayatını kaybeden Süleymani, özellikle İsrail’e karşı izlediği politikalarla dikkat çekmiş, Ortadoğu’daki birçok vekil aktör aracılığıyla İsrail’e dolaylı bir savaş yürütmüştü.
Vekil Güçler Üzerinden İsrail'e Baskı
Kasım Süleymani’nin İsrail’e yönelik temel stratejisini doğrudan çatışmadan kaçınarak, İran yanlısı vekil örgütler üzerinden İsrail’i kuşatma ve yıpratma üzerine kurdu. Anlayışı gereği çok sayıda örgüte finansal ve mali yardımda bulundu. Bu çerçevede Süleymani, özellikle Hizbullah ile yakın ilişki kurdu ve var olan ilişkileri ileri boyuta taşıdı. Lübnan-İsrail sınırını bir gerilim hattına dönüştürdü.
Hizbullah'ın İsrail'e karşı askeri kapasitesinin artmasında doğrudan etkisi olan Süleymani, örgüte hem mali destek hem de gelişmiş silah sistemleri sağlayarak İsrail’in kuzeyinde sürekli bir tehdit oluşturmayı hedefledi.
Suriye'de Açılan Yeni Cephe
Suriye iç savaşının başlamasıyla birlikte Süleymani, İran'ın bu ülkedeki varlığını kalıcı hale getirmek adına önemli adımlar attı. Aynı zamanda İsrail’e karşı yeni bir cephe oluşturmak amacıyla Suriye üzerinden Golan Tepeleri’ne yakın bölgelerde İran destekli milislerin konuşlanmasını sağladı. Ancak 8 Aralık 2024’te gerçekleşen Suriye Devriminin ardından İran’ın vekil güçlerinin durumu kritikleşti. Bir kısmı bölgeyi terk ederken aksiyoner kanadı zayıfladı.
İsrail, bu gelişmeleri ulusal güvenliğine doğrudan tehdit olarak görerek, Suriye’deki İran mevzilerine zaman zaman hava saldırıları düzenledi. Ancak Süleymani’nin stratejisi, İran’ın askeri etkisini İsrail sınırına olabildiğince yakınlaştırmak üzerine şekillendi.
Gazze ve Filistinli Gruplarla İlişkiler
Süleymani, Gazze'deki Filistinli gruplarla da temas halindeydi. Hamas ve İslami Cihad gibi örgütlerle sürdürülen ilişkiler, İran’ın Filistin davasındaki “destekçi” imajını pekiştirirken, İsrail’e karşı başka bir cepheden baskı kurulmasına zemin hazırladı. Bunlara ek olarak Lübnan ve Yemen’deki vekil güçlerini de Filistin meselesinin doğrudan aktörü yaparak İsrail’in stratejik hedeflerine ulaşmasına dair engeller koydu.
Gazze’den İsrail’e fırlatılan roket saldırılarında İran yapımı silahların kullanıldığına dair iddialar, Süleymani’nin bu cephedeki etkisini ortaya koyan unsurlar arasında yer aldı.
Asimetrik Savaş Uyguladı
Kasım Süleymani’nin İsrail’e karşı politikaları, klasik ordu savaşları yerine asimetrik savaş stratejileriyle örüldü. Süleymani, düşmanı doğrudan cephede değil, birçok noktadan eş zamanlı baskı altına alarak zayıflatmayı amaçlayan bir doktrini uyguladı. Bu, İran’ın “gölge savaş” konseptiyle örtüşen bir anlayıştı.
Mirası Devam Ediyor mu?
Süleymani’nin 2020 yılında öldürülmesi, İran için büyük bir kayıp olarak değerlendirilse de, onun kurduğu vekil ağlar ve sahadaki stratejik yerleşimler varlığını sürdürüyor. Özellikle Kudüs Gücü, Süleymani’nin belirlediği çizgide faaliyet göstermeye devam ederken, İsrail ile İran arasındaki örtülü savaş da derinleşerek sürüyor.
