Bu durum, ciltten fark edilebilir bir şişlik olarak kendini gösterir ve genellikle ayakta durma, öksürme, ağır kaldırma gibi karın içi basıncını artıran durumlarda belirginleşir. İki ana kasık fıtığı türü vardır: dolaylı fıtık (doğuştan gelen bir zayıflıktan kaynaklanır ve daha yaygındır) ve doğrudan fıtık (sonradan oluşan, yaşa bağlı veya zorlanma ile gelişen karın duvarı zayıflığından kaynaklanır).
Kasık Fıtığı Nasıl Oluşur? Risk Faktörleri ve Tetikleyiciler
Kasık fıtığının oluşumu, karın duvarının doğal zayıf noktaları ve bu zayıf noktalara uygulanan basıncın birleşimiyle tetiklenir. Kasık bölgesi, embriyonik gelişim sırasında testisin karın boşluğundan skrotuma indiği bir geçiş yolu olan kasık kanalı nedeniyle doğal olarak bir zayıflık bölgesidir. Bu kanalın yeterince kapanmaması veya zamanla zayıflaması fıtık oluşumuna zemin hazırlar.
Fıtık oluşumunu tetikleyen başlıca risk faktörleri ve durumlar şunlardır:
- Kronik öksürük: Sigara içenlerde veya akciğer hastalığı olanlarda sık görülür.
- Kronik kabızlık ve ıkınma: Bağırsak hareketleri sırasında aşırı zorlanma.
- Ağır kaldırma: Profesyonel olarak veya günlük yaşamda ağır yükler taşıma.
- Obezite: Karın içi basıncı artırır.
- Gebelik: Karın içi basıncını artırır ve karın kaslarını zayıflatabilir.
- İdrar yapmada zorlanma: Prostat büyümesi gibi durumlarda.
- Yaşlanma: Bağ dokusunun ve kasların zayıflaması.
- Genetik yatkınlık: Ailede fıtık öyküsü olması.
Bu faktörler, karın içi basıncını artırarak, zaten zayıf olan karın duvarı bölgesinden organ veya dokuların dışarı itilmesine neden olur.
Kadınlarda Kasık Fıtığı
Kasık fıtığı erkeklerde daha yaygın olmakla birlikte, kadınlarda da görülebilir ve bazı farklılıklar gösterebilir. Kadınlarda femoral fıtık riski, erkeklere göre biraz daha fazladır, ancak genel olarak kasık fıtıkları hala en yaygın tiptir. Kadınlarda kasık fıtığı belirtileri bazen daha az belirgin olabilir ve pelvik ağrı gibi başka durumlarla karıştırılabilir. Gebelik, kadınlarda fıtık oluşumu için önemli bir risk faktörüdür; artan karın içi basıncı ve karın kaslarının gevşemesi fıtık gelişme olasılığını artırabilir. Kadınlarda fıtık kesesi genellikle yuvarlak ve daha küçük olma eğilimindedir. Teşhis konulduğunda, kadınlarda fıtıkların sıkışma (inkarserasyon) veya boğulma (strangülasyon) riskinin daha yüksek olabileceği düşünülerek genellikle cerrahi müdahale önerilir.
Kasık Fıtığı Tehlikeli midir? Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
Tedavi edilmediği takdirde kasık fıtığı ciddi ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir. En tehlikeli komplikasyonlar şunlardır:
- Sıkışma (İnkarserasyon): Fıtıklaşan dokunun (genellikle bağırsak) karın duvarındaki açıklıkta sıkışması ve karın içine geri itilememesi durumudur. Bu, şiddetli ağrı, bulantı, kusma ve şişliğin sertleşmesi ile karakterizedir.
- Boğulma (Strangülasyon): Sıkışmış dokunun kan akışının kesilmesi durumudur. Kan akışının kesilmesi, dokunun ölmesine (gangren) yol açabilir ve acil cerrahi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Belirtiler arasında ani ve şiddetli ağrı, ateş, fıtık bölgesinde morarma veya kızarıklık, kusma ve genel halsizlik bulunur. Bu durum hızla ilerleyebilir ve tedavi edilmezse peritonit (karın zarı iltihabı) ve sepsise yol açarak ölümcül olabilir.
Bu nedenle, kasık fıtığı tanısı konulduğunda, komplikasyon riski nedeniyle genellikle cerrahi tedavi önerilir.
Kasık Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir? Tedavi Seçenekleri
Kasık fıtığının kesin tedavisi cerrahidir. Küçük, ağrısız ve semptom yaratmayan bazı fıtıklar doktor kontrolünde takip edilebilirken, genellikle fıtığın büyümesini veya komplikasyon geliştirmesini önlemek için ameliyat önerilir. Ameliyatın amacı, fıtıklaşan dokuyu karın boşluğuna geri itmek ve karın duvarındaki zayıf noktayı onarmaktır.
Kasık Fıtığı Ameliyatı Nedir?
Kasık fıtığı ameliyatı, karın duvarındaki açıklığı kapatarak veya güçlendirerek fıtığın onarılması işlemidir. Temelde iki ana cerrahi yaklaşım vardır:
- Açık Ameliyat (Geleneksel Herniorafi/Hernioplasti): Fıtık bölgesine yapılan tek bir büyük kesiden fıtık kesesi karın içine geri itilir veya çıkarılır. Daha sonra karın duvarındaki zayıf nokta dikişlerle (herniorafi) veya bir yama ile (hernioplasti) güçlendirilir.
- Laparoskopik (Kapalı) Ameliyat: Karın bölgesinde birkaç küçük kesi yapılır ve bir kamera ile özel cerrahi aletler kullanılarak fıtık onarılır. Bu yöntemde de genellikle bir yama kullanılır. Daha az invaziv olduğu için genellikle daha hızlı iyileşme süresi ve daha az ameliyat sonrası ağrı sunar.
Kasık Fıtığı Ameliyatı Adı Nedir?
Kasık fıtığı ameliyatı genel olarak herni onarımı (hernia repair) olarak bilinir. Daha spesifik cerrahi isimler ise kullanılan tekniğe göre değişir:
- Herniorafi: Fıtık onarımının sadece dikişlerle yapıldığı yöntemin adıdır. Genellikle küçük fıtıklarda veya çocuklarda tercih edilir.
- Hernioplasti: Fıtık onarımında sentetik bir yama (mesh) kullanılarak zayıf noktanın güçlendirildiği yöntemin adıdır. Günümüzde yetişkinlerde en sık kullanılan tekniktir.
Laparoskopik teknikler için de kısaltmalar kullanılabilir, örneğin TEP (Total Ekstraperitoneal) veya TAPP (Transabdominal Preperitoneal), yama yerleştirme şeklini belirtir.
Kasık Fıtığı Yaması Nedir? Ne Zaman Kullanılır?
Kasık fıtığı yaması, karın duvarındaki zayıf noktayı kalıcı olarak güçlendirmek için kullanılan sentetik veya bazen biyolojik bir malzemedir. Çoğu modern kasık fıtığı ameliyatında (özellikle hernioplastide) yama kullanılır. Yamalar genellikle polipropilen gibi biyolojik olarak uyumlu sentetik malzemelerden yapılır ve zamanla vücut dokusuyla bütünleşerek onarılan bölgeye ek bir destek sağlar. Yama kullanımı, fıtık nüks oranlarını önemli ölçüde azaltmıştır. Yama, açık veya laparoskopik ameliyatlarda kullanılabilir ve zayıf noktanın üzerine (onlay), altına (underlay) veya arasına (inlay) yerleştirilebilir. Hangi yama türünün ve yerleştirme tekniğinin kullanılacağı, fıtığın boyutu, tipi ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak cerrah tarafından belirlenir.
