Konvansiyonel, en yalın hâliyle “geleneksel, yerleşik, yaygın ve standart kabul edilen” anlamına gelir. Bilimde, teknikte ve sosyal bilimlerde bu sözcük; uzun süredir kullanılan, kuralları ve uygulaması oturmuş yöntemleri, malzemeleri veya yaklaşımları ifade eder. Ayrıca mutfak ve ev aletleri terminolojisinde sıkça karıştırılan “konvansiyonel” ile “konveksiyonel” farklı kavramlardır: konvansiyonel “geleneksel”, konveksiyonel ise “fanla hava sirkülasyonlu (ısı taşınımlı)” demektir.
KONVANSİYONEL NEDİR?
Konvansiyonel; bir işin, yöntemin ya da ürünün yaygın kabul görmüş, standart ve klasik sayılan biçimini tanımlar. Bu kullanım, yenilikçi, deneysel veya alternatif arayışlardan ziyade, yerleşik uygulamaları işaret eder. Örneğin “konvansiyonel eğitim” denildiğinde, yüz yüze, müfredatı belirli ve tipik sınıf içi öğretim kastedilir.
TIPTA KONVANSİYONEL NEDİR?
Tıpta konvansiyonel, bilimsel kanıta dayalı, kılavuzlarla desteklenen ve tıp fakültelerinde öğretilen ana akım tanı-tedavi yöntemlerini ifade eder. Farmakolojik tedaviler, cerrahi girişimler, radyoterapi veya fizyoterapi gibi uygulamalar bu kapsamdadır. “Tamamlayıcı/alternatif” yöntemler (bitkisel kürler, enerji terapileri vb.) konvansiyonel sayılmaz; kanıt düzeyi ve kılavuz desteği yeterli olmayan yaklaşımlar bu başlık altında yer almaz.
KONVANSİYONEL YAKLAŞIM NEDİR?
Konvansiyonel yaklaşım, bir problemi çözmek veya bir süreci yönetmek için yerleşik yöntemleri izleyen, standart protokollere dayanan tutumu anlatır. Mühendislikte klasik hesap yöntemleri, işletmede geleneksel pazarlama karması, tıpta kanıta dayalı kılavuz algoritmaları “konvansiyonel yaklaşım” örnekleridir. Bu ifade, “yenilikçi” ya da “deneysel” yaklaşımların karşıtı olarak kullanılır.
KONVANSİYONEL MALZEME NEDİR?
Konvansiyonel malzeme, uzun yıllardır kullanılan ve özellikleri iyi bilinen standart malzeme sınıflarıdır. İnşaatta betonarme çelik ve beton, imalatta alaşımlı çelikler ve alüminyum, elektronikde bakır ile kurşun-kalay lehimler; kompozitler veya grafen gibi ileri/yenilikçi malzemelere kıyasla “konvansiyonel” kabul edilir. Bu malzemelerin tedarik zinciri, maliyet yapısı ve tasarım verileri oturmuştur.
KONVANSİYONEL İŞLEM NEDİR?
Konvansiyonel işlem, üretim ve servis süreçlerinde yerleşik, standart ve yaygın uygulanan süreçleri tanımlar. Talaşlı imalatta tornalama, frezeleme ve delme; yüzey işlemlerinde boyama ve kaplama; bankacılıkta şubeden yapılan klasik havale/EFT gibi pratikler konvansiyonel işlem örnekleridir. Buna karşı, 3B yazıcıyla eklemeli imalat veya blokzincir tabanlı para transferi gibi yöntemler “konvansiyonel olmayan” sınıfa girer.
KONVANSİYONEL PİŞİRME NEDİR?
Günlük kullanımda konvansiyonel pişirme, geleneksel yöntemleri (tencere, tava, ızgara, üst-alt ısıtıcıyla çalışan klasik fırın) ifade eder. Burada sık karıştırılan bir nokta vardır: “Konvansiyonel” (geleneksel) ile “konveksiyonel” (fanlı, sıcak havayı dolaştıran) farklıdır. Konvansiyonel fırın, ısıyı üst-alt rezistansla yayar; konveksiyonel fırın ise fanla sıcak havayı sirküle eder ve genellikle daha homojen, hızlı pişirme sağlar.
KONVANSİYONEL SAVAŞ NEDİR?
Konvansiyonel savaş, devlet orduları veya düzenli silahlı güçler arasında, nükleer, kimyasal ve biyolojik kitle imha silahları kullanılmadan yürütülen, klasik silah sistemlerine dayalı çatışmadır. Tank, topçu, piyade, hava kuvvetleri ve donanma unsurlarıyla yürütülen operasyonlar bu kapsamdadır. Gerilla, terör, siber veya hibrit yöntemlerin öne çıktığı “asimetrik”/“konvansiyonel olmayan” savaşlardan bu yönüyle ayrılır.
KONVANSİYONEL MEDYA NEDİR?
Konvansiyonel medya; televizyon, radyo, basılı gazete ve dergiler gibi geleneksel kitle iletişim araçlarını kapsar. Tek merkezden çok sayıda alıcıya yayın yapan bu mecralar, editoryal hiyerarşi ve yayın standartlarıyla işler. Sosyal medya platformları, dijital içerik ağları ve podcast’ler ise “yeni medya” kategorisinde değerlendirilir; dağıtım ve geri bildirim dinamikleri farklıdır.
PSİKOLOJİDE KONVANSİYONEL NE DEMEK?
Psikolojide “konvansiyonel”, çoğu zaman toplumsal normlara, kurallara ve beklentilere uygun düşünme ve davranma eğilimini anlatır. Ahlaki gelişim kuramlarında (ör. Kohlberg), “geleneksel düzey” başkalarının onayını alma ve toplumsal düzeni koruma güdüleriyle uyumlu kararlar almayı ifade eder. Bu bağlamda konvansiyonel, uyum ve normatif değerlere bağlılığı vurgular; yaratıcı ya da sıra dışı olmamayı değil, norm-odaklı çerçeveyi tanımlar.
KONVANSİYONEL GÜÇ NEDİR?
“Konvansiyonel güç” ifadesi iki ana bağlamda kullanılır. Enerji sektöründe, elektrik üretiminde fosil yakıtlı (kömür, doğal gaz, fuel-oil) ve çoğu zaman nükleer santrallerin toplam kurulu gücü “konvansiyonel güç” olarak anılır; rüzgâr, güneş ve hidroelektrik gibi “yenilenebilir” kapasiteden bu şekilde ayrılır. Askerî bağlamda ise “konvansiyonel güç”, bir ülkenin nükleer/kimyasal/biyolojik olmayan, klasik kara-hava-deniz unsurlarından oluşan caydırıcılık ve harekât kapasitesidir.
