Merkantilizm, 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Avrupa'da egemen olan ve bir ülkenin ekonomik gücünü, sahip olduğu değerli madenlerle ölçen bir ekonomik doktrindir. Bu anlayışa göre, ulusal zenginlik, altın ve gümüş birikimiyle doğrudan ilişkilidir. Bu dönemde, devletler ekonomiyi sıkı kontrol altında tutarak, dış ticaretin yönünü ve iç üretimi şekillendirerek ekonomik güçlerini artırmayı hedeflemişlerdir.
MERKANTİLİZM NEDİR?
Merkantilizm, ekonomik gücü artırmak amacıyla devlet müdahalesini savunan bir ekonomik teoridir. Bu teoriye göre, bir ülkenin zenginliği, sahip olduğu değerli madenlerin miktarıyla ölçülür. Bu nedenle, ülkeler ihracatı artırarak ve ithalatı kısıtlayarak dış ticaret fazlası sağlamaya çalışmışlardır. Devletler, yerli üretimi teşvik etmek için çeşitli politikalar uygulamış ve dışa bağımlılığı azaltmayı hedeflemişlerdir.
TARİHTE MERKANTİLİZM NEDİR?
Merkantilizm, Orta Çağ ile Kapitalizm arasındaki geçiş döneminde, özellikle 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Batı Avrupa'da etkili olmuştur. Bu dönemde, coğrafi keşiflerin artmasıyla birlikte yeni pazarlar bulunmuş ve uluslararası ticaretin önemi artmıştır. Avrupa devletleri, bu yeni pazarları kontrol altına alarak ekonomik güçlerini artırmayı amaçlamışlardır.
İKTİSATTA MERKANTİLİZM NEDİR?
İktisat alanında merkantilizm, devletin ekonomik faaliyetlere müdahalesini savunan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda, devlet, ticaret politikaları, gümrük vergileri ve sübvansiyonlar gibi araçlarla ekonomiyi yönlendirmeye çalışır. Merkantilist iktisat, serbest piyasa ekonomisinin aksine, devletin ekonomideki rolünü vurgular.
OSMANLI'DA MERKANTİLİZM NEDİR?
Osmanlı İmparatorluğu, merkantilist dönemde Batı Avrupa'nın gerisinde kalmıştır. Avrupa'daki devletler, merkantilist politikalarla ekonomik güçlerini artırırken, Osmanlı Devleti geleneksel ekonomi politikalarını sürdürmüştür. Bu durum, Osmanlı'nın ekonomik gerilemesine ve Batı Avrupa'nın ekonomik üstünlüğünü elde etmesine yol açmıştır.
MERKANTİLİZM NE DEMEK?
Merkantilizm, "ticaret" anlamına gelen "merchandise" kelimesinden türetilmiştir. Bu terim, bir ülkenin ekonomik gücünü artırmak için dış ticareti ve değerli maden birikimini ön planda tutan bir ekonomik anlayışı ifade eder.
MERKANTİLİZM NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?
Merkantilizm, 16. yüzyılda Avrupa'da ortaya çıkmıştır. Coğrafi keşiflerin artması ve uluslararası ticaretin önem kazanmasıyla birlikte, devletler ekonomilerini güçlendirmek amacıyla merkantilist politikaları benimsemişlerdir.
MERKANTİLİZMİN KURUCUSU KİMDİR?
Merkantilizmin kesin bir kurucusu olmamakla birlikte, bu akımın gelişmesinde önemli rol oynayan düşünürler arasında Jean Bodin, Thomas Mun ve Antoine de Montchrestien bulunmaktadır. Bu düşünürler, devletin ekonomik faaliyetlere müdahalesini savunmuş ve merkantilist politikaların temel ilkelerini ortaya koymuşlardır.
MERKANTİLİZM TEMSİLCİLERİ KİMLERDİR?
Merkantilizmin önde gelen temsilcileri arasında Jean Bodin, Thomas Mun, Antoine de Montchrestien ve Colbert bulunmaktadır. Bu düşünürler, merkantilist politikaların uygulanmasında ve teorik temellerinin atılmasında önemli katkılarda bulunmuşlardır.
MERKANTİLİZM ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Merkantilizmin temel özellikleri şunlardır:
- İhracatın Teşviki: Ülkeler, dış ticaret fazlası sağlamak için ihracatı artırmaya çalışmışlardır.
- İthalatın Kısıtlanması: İthalat, yerli üretimi korumak amacıyla sınırlanmıştır.
- Devlet Müdahalesi: Devlet, ekonomik faaliyetlere müdahale ederek ekonomiyi yönlendirmiştir.
- Değerli Maden Birikimi: Ekonomik güç, altın ve gümüş birikimiyle ölçülmüştür.
- Sömürgecilik: Yeni pazarlar ve hammadde kaynakları elde etmek amacıyla sömürgecilik faaliyetleri teşvik edilmiştir.
MERKANTİLİZM VE FİZYOKRASI KARŞILAŞTIRMASI
Merkantilizm ve fizyokrasi, ekonomik düşünce tarihinin iki önemli akımıdır. Merkantilizm, devlet müdahalesini savunurken, fizyokrasi, doğal düzenin ekonomiyi en verimli şekilde işlettiğini öne sürer. Merkantilistler, zenginliği değerli maden birikimiyle ölçerken, fizyokratlar, tarımsal üretimi ekonomik gücün kaynağı olarak kabul ederler.
MERKANTİLİZMİN TEMEL İLKELERİ NELERDİR?
Merkantilizmin temel ilkeleri şunlardır:
- Altın ve Gümüş Birikimi: Zenginlik, değerli maden birikimiyle ölçülür.
- Dış Ticaret Fazlası: İhracat, ithalatı aşmalıdır.
- Devlet Müdahalesi: Devlet, ekonomik faaliyetlere müdahale ederek ekonomiyi yönlendirir.
- Yerli Üretimin Teşviki: Yerli üretim desteklenir ve ithalat sınırlanır.
- Sömürgecilik: Yeni pazarlar ve hammadde kaynakları elde etmek amacıyla sömürgecilik faaliyetleri teşvik edilir.
MERKANTİLİZMİN ÖNCÜSÜ KİMDİR?
Merkantilizmin öncüsü olarak kabul edilen düşünürler arasında Jean Bodin, Thomas Mun ve Antoine de Montchrestien bulunmaktadır. Bu düşünürler, devletin ekonomik faaliyetlere müdahalesini savunmuş ve merkantilist politikaların temel ilkelerini ortaya koymuşlardır.
MERKANTİLİZM OSMANLI'YI NASIL ETKİLEDİ?
Merkantilizm, Osmanlı İmparatorluğu'nu doğrudan etkilememiştir. Osmanlı, geleneksel ekonomi politikalarını sürdürmüş ve merkantilist politikaları benimsememiştir. Ancak, Batı Avrupa'daki merkantilist politikaların etkisiyle, Osmanlı'nın ekonomik gücü azalmış ve Batı Avrupa'nın ekonomik üstünlüğü artmıştır.
EDİTÖRDEN NOT
Merkantilizm, ekonomik düşünce tarihinin önemli bir dönüm noktasıdır. Bu ekonomik sistem, devlet müdahalesi ve dış ticaretin önemi konularında kalıcı etkiler bırakmıştır. Günümüzde, serbest piyasa ekonomisinin aksine, devletin ekonomideki rolü tartışılmaya devam etmektedir.
