Viyana Tıp Üniversitesi (MedUni Vienna) bilim insanları, plastik kirliliğinin insan sağlığına etkilerini gözler önüne seren önemli bir çalışmaya imza attı. Araştırmada, gündelik yaşamda kullanılan yiyecek kapları, bardaklar ve tek kullanımlık ürünlerden kaynaklanan polistiren mikro ve nano-plastiklerin, solunum yoluyla vücuda girerek akciğer hücrelerinde kanserli dönüşümü başlattığı kanıtlandı.
HÜCRELERİ NASIL ETKİLİYOR?
Araştırmacılar, mikroskobik plastik parçacıklarının akciğer hücrelerindeki biyolojik süreçleri adım adım inceledi. Bulgulara göre:
-
Milimetrenin binde birinden küçük parçacıklar alveollere kadar ulaşıyor.
-
Hücrelerle temas ettiklerinde oksidatif stres artıyor ve DNA hasarı meydana geliyor.
-
Kontrolsüz hücre büyümesini tetikleyen yollar aktive oluyor.
-
DNA onarım kapasitesi zayıflıyor, savunma mekanizmaları çöküyor.
Bu süreç sonucunda hücrelerde mutasyonlar birikiyor ve kanserli tümörlerin oluşmasına zemin hazırlanıyor.
“ARTIK SADECE BİR ÇEVRE SORUNU DEĞİL”
Bilim insanları, vücudun başlangıçta antioksidan sistemleriyle savunma geliştirdiğini ancak maruziyet devam ettikçe bu direncin çöktüğünü belirtti. Mikroplastiklerin artık yalnızca çevresel bir kirlilik değil, doğrudan halk sağlığını ilgilendiren bir kanserojen olarak ele alınması gerektiği vurgulandı.
UZMANLARDAN ACİL ÇAĞRI
Araştırmacılar, bu görünmez tehditle mücadele için küresel çapta önlemler alınması gerektiğini ifade etti. Öne çıkan öneriler şöyle:
-
Ürünlerin biyolojik olarak parçalanabilir malzemelerle yeniden tasarlanması,
-
Atık yönetim sistemlerinin güçlendirilmesi,
-
Plastik kirliliğini kaynağında engelleyecek teknolojilerin geliştirilmesi,
-
Döngüsel ekonomi modelleriyle plastiğe bağımlılığın azaltılması,
-
Hava kalitesinin düzenli ve sürekli olarak izlenmesi.
Bu bulgular, mikroplastiklerin sadece çevresel değil, aynı zamanda ciddi bir halk sağlığı krizi olarak değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
