MS hastalığı, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücudun kendi dokularına saldırmasıyla ortaya çıkan kronik bir sinir sistemi rahatsızlığıdır. Özellikle 20-40 yaş arasındaki bireylerde sık görülürken, kadınlarda erkeklere oranla daha yaygın olarak gözlemleniyor. Hastalık, sinir hücrelerini saran miyelin kılıfının zarar görmesiyle beyin ve omurilik arasındaki bilgi iletimini bozuyor.
MS HASTALIĞI NEDİR?
Multiple Skleroz (MS), beyin, omurilik ve görme sinirlerini kapsayan merkezi sinir sisteminde miyelin adı verilen koruyucu tabakanın hasar görmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Miyelin kaybı, sinyallerin iletimini yavaşlatır veya engeller. Bu da bireyde kas zayıflığı, görme bozukluğu, denge sorunları gibi belirtilere yol açar. MS hastalığı farklı seyir tiplerine sahip olabilir ve her hastada farklı belirtilerle ortaya çıkabilir.
MS HASTALIĞI GENETİK Mİ?
MS hastalığı tamamen kalıtsal olmasa da genetik yatkınlık önemli bir risk faktörüdür. MS’li bir bireyin birinci derece akrabasında hastalığın görülme riski toplum ortalamasına göre daha yüksektir. Tek yumurta ikizlerinde birinde MS varsa diğerinde görülme ihtimali %25’e kadar çıkabilmektedir. Genetik faktörlerin yanı sıra çevresel tetikleyiciler de hastalık gelişiminde etkili olur.
MS HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
MS hastalığı, merkezi sinir sisteminde etkilediği bölgeye göre farklı semptomlarla kendini gösterebilir. En sık karşılaşılan belirtiler şunlardır:
-
Kas güçsüzlüğü ve yorgunluk
-
Görme kaybı, çift görme veya bulanık görme
-
Denge ve koordinasyon bozuklukları
-
Uyuşma, karıncalanma veya yanma hissi
-
Konuşma bozuklukları
-
İdrar kaçırma veya idrar yaparken zorlanma
-
Hafıza problemleri
-
Ruh hali değişimleri ve depresyon
Belirtiler, hastadan hastaya değişkenlik gösterir ve zaman zaman alevlenmeler şeklinde seyredebilir.
MS HASTALIĞI ENGEL ORANI NEDİR?
MS hastalığı, Türkiye'deki engellilik değerlendirmelerinde nörolojik hastalıklar başlığı altında değerlendirilir. Engel oranı, hastanın yaşamını ne ölçüde etkilediğine göre %40’tan başlayıp %90’a kadar çıkabilir. Engel oranı belirlenirken hareket kabiliyeti, bilişsel yetiler, mesane-bağırsak kontrolü ve günlük yaşam aktiviteleri gibi kriterler göz önünde bulundurulur. MS’li bireyler, belirli şartlarda engelli raporu alarak kamu haklarından ve sosyal desteklerden yararlanabilir.
MS HASTALIĞININ SEBEPLERİ NELERDİR?
MS hastalığının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bağışıklık sisteminin anormal çalışması sonucu geliştiği düşünülmektedir. Öne çıkan sebepler şu şekildedir:
-
Genetik yatkınlık
-
Viral enfeksiyonlar (özellikle Epstein-Barr virüsü)
-
D vitamini eksikliği ve güneş ışığına az maruz kalma
-
Sigara kullanımı
-
Kadın olmak (hormonel etki)
-
Yüksek enlemlerde yaşama (coğrafi faktörler)
Çevresel ve genetik faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkan MS, kişinin bağışıklık sistemini tetikleyen bir dizi olayla aktif hale gelir.
