Murat Karayalçın kimdir, kaç yaşında, nereli, ne mezunu, hangi görevlerde bulundu, hangi partilerde siyaset yaptı, Batıkent projesi nedir, Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı döneminde neler yaptı? Sosyal demokrat çizgisiyle Türkiye siyasetine yön veren önemli isimlerden biri olan Murat Karayalçın, sadece siyasi duruşuyla değil, kentleşme ve planlama alanında geliştirdiği modellerle de hatırlanıyor. Haberin Burada’nın haberine göre, Karayalçın özellikle Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Batıkent Uydukent Projesi ile adından söz ettirmiştir. Peki Murat Karayalçın’ın hayatı, kariyeri ve siyasetteki etkisi nedir? İşte merak edilen tüm detaylar...
Murat Karayalçın kaç yaşında, nereli, burcu nedir?
Murat Karayalçın, 1 Ocak 1943 doğumludur ve 2025 itibarıyla 82 yaşındadır. Oğlak burcu olan Karayalçın, Samsun’da doğmuş, kökeni ise Rize’nin Çamlıhemşin ilçesine dayanmaktadır. Ailesi Karadeniz kökenli olmasına rağmen, eğitim ve siyaset hayatı büyük ölçüde Ankara merkezlidir.
Murat Karayalçın’ın eğitimi, ne mezunu, akademik kariyeri
Ankara Gazi Lisesi’ni bitirdikten sonra, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) bir yıl İngilizce hazırlık eğitimi aldı. Ardından Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat-Maliye Bölümü’nden 1968 yılında mezun oldu. Lisans eğitiminin ardından İngiltere’de kalkınma ekonomisi üzerine yüksek lisans yaptı.
Bu eğitim, Karayalçın’ın özellikle kalkınma, kooperatifçilik ve planlı kentleşme konularında uzmanlaşmasını sağlamıştır.
Murat Karayalçın hangi görevlerde bulundu, kariyerine nerede başladı?
Murat Karayalçın’ın kariyeri Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)'nda uzman yardımcısı olarak başlamıştır. Daha sonra Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı (1978-1979) görevini üstlenmiştir.
Bu dönemde kooperatifçilik konusundaki çalışmaları dikkat çekmiş ve sonraki yıllarda Kent-Koop’un kuruculuğunu üstlenmiştir. Kooperatifçiliğe verdiği önem, onun sosyal belediyecilik anlayışının temel taşlarından biri olmuştur.
Batıkent Uydukent Projesi nedir, Murat Karayalçın’ın bu projedeki rolü neydi?
Batıkent Uydukent Projesi, Türkiye’nin en önemli konut kooperatifleşme hamlelerinden biridir. Murat Karayalçın’ın kurucuları arasında yer aldığı Kent-Koop tarafından hayata geçirilen bu proje, 1986 yılında İngiltere Prensi Charles tarafından “Dünya Konut Yılı Ödülü”ne layık görülmüştür.
Karayalçın bu projeyle, düşük ve orta gelirli ailelerin uygun şartlarda konut sahibi olması için örnek bir model geliştirmiştir. Bu proje aynı zamanda onun planlı kentleşme, sosyal adalet ve toplumsal kalkınma anlayışını da yansıtmaktadır.
Murat Karayalçın Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı olarak ne zaman görev yaptı?
26 Mart 1989 yerel seçimlerinde, Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) adayı olarak Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi. Bu görevdeyken kentsel planlama, ulaşım altyapısı ve kooperatif projeleriyle öne çıktı.
Görev süresi boyunca Batıkent projesi başta olmak üzere, katılımcı yerel yönetim modelleri, sosyal belediyecilik uygulamaları ve kent içi dönüşüm planlamalarıyla örnek gösterilen bir yönetim sergiledi. 1993 yılında SHP Genel Başkanı seçilince bu görevinden ayrıldı.
Dışişleri Bakanlığı, Başbakan Yardımcılığı ve Devlet Bakanlığı görevleri
1993-1995 yılları arasında, DYP-SHP koalisyon hükümetinde önemli görevler üstlendi. Bu görevler arasında:
Başbakan Yardımcılığı
Devlet Bakanlığı
Dışişleri Bakanlığı
Karayalçın’ın dış politikada özellikle dengeleyici ve yapıcı bir rol üstlendiği, Türkiye’nin uluslararası ilişkilerinde diplomatik dil ve uzlaşmacı politikalarla öne çıktığı belirtilmektedir.
Hangi partilerde siyaset yaptı, CHP ve SHP süreçleri
Murat Karayalçın, siyaset hayatına Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile başlamış, daha sonra SHP’nin CHP ile birleşmesiyle Cumhuriyet Halk Partisi’ne (CHP) katılmıştır.
1995 genel seçimlerinde CHP’den Samsun milletvekili seçilmiştir.
1999’da hem Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na hem de CHP Genel Başkanlığı’na aday olmuş, ancak başarılı olamamıştır.
2002’de SHP’yi yeniden kurmuştur.
2004 ve 2009 yıllarında SHP’den Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na aday olmuş ancak seçimi kazanamamıştır.
2012-2014 CHP Parti Meclisi üyeliği,
2014-2015 CHP İstanbul İl Başkanlığı görevlerinde bulunmuştur.
Murat Karayalçın’ın aldığı ödüller ve uluslararası takdir
1986 – Dünya Konut Yılı Ödülü (İngiltere Prensi Charles tarafından)
1986 – Nokta Dergisi tarafından Yılın İşadamı
1987 ve 1991 – TÜTAV ödülleri
1993 – Fransız Hükümeti tarafından “Légion d’honneur” nişanı
Bu ödüller, onun sadece Türkiye'de değil, uluslararası düzeyde de sosyal konut, kalkınma ve diplomasi alanlarında takdir gördüğünü göstermektedir.
Murat Karayalçın’ın siyasi vizyonu, duruşu ve katkıları
Murat Karayalçın, siyasette sosyal demokrasinin kentleşme politikalarıyla bütünleşmesi gerektiğini savunan bir figürdür. Planlı kentleşme, katılımcı demokrasi, toplumsal dayanışma ve adil paylaşım ilkeleriyle hareket etmiştir. Hem yerel hem merkezi yönetim düzeylerinde bu anlayışı uygulamaya çalışmıştır.
Ayrıca kooperatifçilik konusundaki deneyimi, Türkiye’de sosyal konut politikalarına yön veren örnekler arasında gösterilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorularü
Murat Karayalçın kaç yaşında, doğum tarihi nedir?
1 Ocak 1943 doğumludur. 2025 itibarıyla 82 yaşındadır.
Murat Karayalçın nereli, aslen nereden?
Samsun doğumlu, Rize Çamlıhemşin kökenlidir.
Murat Karayalçın ne mezunu, hangi üniversiteyi bitirdi?
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi – İktisat-Maliye Bölümü mezunu, yüksek lisansını İngiltere’de yapmıştır.
Hangi görevlerde bulundu?
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı, Başbakan Yardımcısı, Dışişleri Bakanı, Devlet Bakanı, CHP İstanbul İl Başkanı gibi görevlerde bulunmuştur.
Murat Karayalçın’ın en bilinen projesi nedir?
Batıkent Uydukent Projesi.
Hangi partilerde siyaset yaptı?
SHP, CHP ve 2002 sonrası yeniden kurulan SHP.
Murat Karayalçın şimdi ne yapıyor?
Aktif siyasette yer almamakla birlikte, sosyal demokrasinin kurumsal hafızasında önemli bir figür olarak değerlendirilmektedir.
