“Popüler kültür ürünlerinden müzik videolarının gençler üzerindeki olumsuz etkileri” araştırmasına göre, Müzik videoları gençlerin hayatında eğlenceden çok daha fazlasını etkiliyor. Videolarda yer alan şiddet, cinsellik ve tüketim mesajlarının gençlerin davranışlarını, değerlerini ve toplumsal algılarını olumsuz yönde şekillendirdiğini ortaya koyuyor. Peki ekran başında saatler geçiren gençler bu içeriklerden nasıl etkileniyor ve uzmanlar hangi önlemleri öneriyor?
MÜZİK VİDEOLARI GENÇLERİ ETKİLİYOR
Kitle iletişim araçları arasında en çok televizyonun kullanıldığı Türkiye’de gençler müzik videolarının etkisi altında. Yapılan araştırmalar televizyonun özellikle çocuk ve gençler üzerinde belirleyici olduğunu ortaya koyuyor. Popüler kültür ürünlerinden müzik videoları, gençlerin duygusal ilişkilerinden tüketim alışkanlıklarına kadar yaşam pratiklerini etkiliyor.
Müzik videolarında sıklıkla şiddet, saldırganlık ve cinsellik gibi öğeler yer alıyor. Bunun yanı sıra toplumsal cinsiyet rolleri de tekrar tekrar işleniyor. Araştırmalar uzun vadeli etkilerin ise çoğu zaman görmezden gelindiğini vurguluyor.
KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ ETKİLERİ
Televizyon günümüz Türkiye’sinde 16 ulusal kanal ile evlerde en çok kullanılan araçlardan biri. İzleyiciler çoğunlukla televizyonu boş zamanlarını değerlendirmek için kullanıyor. Ancak sık ve uzun süreli temas özellikle çocuk ve gençlerin gerçeklik algısını etkiliyor.
Araştırmalar televizyonun özellikle şiddet, saldırganlık, cinsellik ve pornografi gibi içeriklerle çocukları ve gençleri olumsuz etkilediğini gösteriyor. Müzik videoları gençlerin tüketim kalıplarını ve sosyal ilişkilerini şekillendirirken, toplumsal cinsiyet rollerini pekiştirme işlevi de görüyor.
MÜZİK VİDEOLARININ POPÜLER KÜLTÜR ÜZERİNDEKİ ROLÜ
Popüler kültür toplumda yaygın olarak paylaşılan yaşam pratikleri, değerler ve nesneleri kapsıyor. Popüler kültür ürünleri, gençler için özellikle erişilebilir ve etkili bir içerik sunuyor. Gençler sevdikleri sanatçıların giyim, tüketim ve yaşam biçimlerini taklit ederek gündelik hayatlarına uyguluyor.
Popüler müzik tekrar eden ritimleri ve görsellikleriyle gençlerin ilgisini çekiyor. Bu süreçte müzik videoları hem eğlence aracı hem de ideolojik bir mesaj iletme aracı olarak işlev görüyor. Yapılan araştırmalara göre, gençlerin MTV gibi müzik kanallarını izleme nedenleri arasında eğlence, müziği görselleştirme ve dikkat çekici tempo ön planda.
ŞİDDET VE CİNSELLİK MESAJLARI GENÇLERİ ETKİLİYOR
Müzik videolarında şiddet ve saldırgan davranışların sıkça yer aldığı araştırmalarla ortaya kondu. ABD’de yapılan bir çalışmada 166 müzik videosunun %56’sında şiddet içerikli davranışların bulunduğu tespit edildi. Bu şiddet unsurlarının çoğunluğu erkek karakterler tarafından uygulanıyor, kadınlar ise genellikle mağdur konumunda gösteriliyor.
Ayrıca müzik videolarında cinsellik mesajları da öne çıkıyor. MTV’de yayınlanan videoların %75,9’unda cinsellik öğesi bulunuyor. Bu içeriklerin büyük kısmı flört, dokunma ve öpüşme gibi davranışları içeriyor. Türkiye’deki Kral TV videolarında ise kadın karakterlerin %76’sı cinsel obje olarak kullanılıyor.
TÜKETİM VE TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNE ETKİSİ
Müzik videoları gençleri tüketim alışkanlıkları konusunda da etkiliyor. Blue jeans, cep telefonu, spor ve güzellik ürünleri gibi reklamlar genç izleyicilerin dikkatine sunuluyor ve tüketim odaklı bir bakış açısı oluşturuluyor.
Bunun yanı sıra erkek egemen toplumsal rolleri pekiştiren müzik videoları, kadını daha çok eş ve anne rolleri içinde sunarken erkekleri güçlü ve otoriter figürler olarak yansıtıyor. Bu durum gençlerin cinsiyetçi kalıp yargıları benimsemesine neden oluyor.
Psikolog, sosyal çalışmacı ve çocuk gelişim uzmanları, çocukların ve gençlerin televizyon mesajlarından daha fazla etkilendiğini belirtiyor. Medya gerçekliği sunarken aynı zamanda simgesel bir dünya yaratıyor ve gençlerin algısını doğrudan etkiliyor.
Araştırmalar günde ortalama 4-5 saat televizyon izleyen bir bireyin yaklaşık 40-50 şiddet mesajıyla karşılaştığını gösteriyor. Uzmanlar müzik videolarının sadece eğlence aracı olmadığını aynı zamanda toplumsal değerlerin ve tüketim alışkanlıklarının şekillendirilmesine katkıda bulunduğunu vurguluyor.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ NELER, NE YAPMALI?
Araştırmacılar müzik videolarının olumsuz etkilerini azaltmak için çeşitli önlemler öneriyor:
Ailelerin çocuklarıyla birlikte televizyon izleyerek içerikleri tartışması
Öğretmen, sosyal çalışmacı ve psikologlara yönelik hizmet içi eğitim programları
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun müzik televizyonlarını denetlemesi
Uzun vadede ders kitaplarından cinsiyetçi kalıp yargıların çıkarılması
Kitle iletişim araçlarından şiddet ve pornografi içeren mesajların ayıklanması için kamu ve sivil toplum iş birliği
Müzik videoları, gençler üzerinde eğlenceden öte etkiler yaratıyor. Şiddet, saldırganlık, cinsellik ve tüketim mesajları, gençlerin davranış ve değerlerini şekillendiriyor.