Salmonella, bağırsak sistemini etkileyen ve genellikle kontamine su veya gıdalar yoluyla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon olarak bilinir. İnsan ve hayvan bağırsaklarında doğal olarak bulunabilen bu bakteri dışkı yoluyla çevreye yayılır. Enfeksiyon çoğunlukla yaz aylarında daha sık görülürken, özellikle çocuklar diğer yaş gruplarına kıyasla daha fazla risk altındadır.
SALMONELLA NEDİR?
Salmonella, mikroskobik boyutta çubuk şeklinde bir bakteridir ve çoğunlukla hayvanların bağırsaklarında bulunur. Bakteri, dışkı ile temas eden yiyecek ve yüzeyler aracılığıyla insanlara geçebilir. Özellikle çiğ veya az pişmiş et, tavuk ve yumurta gibi gıdaların tüketimi enfeksiyon riskini artırır. Ayrıca kontamine yüzeylerde hazırlanan yiyecekler de çapraz bulaşma nedeniyle enfeksiyon kaynağı olabilir.
SALMONELLA TÜRLERİ NELERDİR?
Salmonella enterica adı altında toplanan çok sayıda farklı alt tür bulunur. Bu alt türlerin bazıları hafif seyirli gastroenterit tablosuna neden olurken, bazıları ise daha ağır enfeksiyonlara yol açabilir. Salmonella Typhi gibi bazı türler tifo ateşine neden olarak sistemik enfeksiyon oluşturabilir. Bu durum tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
SALMONELLA BELİRTİLERİ NELERDİR?
Salmonella enfeksiyonunun belirtileri genellikle bulaşmadan 12 ila 72 saat sonra ortaya çıkar. İshal, ateş ve mide krampları en yaygın belirtilerdir. Ayrıca mide bulantısı, kusma, baş ağrısı ve iştahsızlık da görülebilir. Belirtiler çoğu kişide 4 ila 7 gün içinde kendiliğinden düzelir ancak bazı durumlarda şiddetli seyredebilir.
SALMONELLA NEDEN OLUR?
Enfeksiyon çoğunlukla dışkıyla kontamine olmuş yiyecek veya suyun tüketilmesiyle ortaya çıkar. Çiğ veya az pişmiş tavuk, et ve yumurta ürünleri salmonella için en yaygın bulaş kaynakları arasındadır. Bunun yanı sıra yeterince yıkanmamış sebze ve meyveler de risk oluşturabilir. Hayvanlarla temas sonrası el hijyenine dikkat edilmemesi de enfeksiyonun yayılmasını kolaylaştırır.
SALMONELLA BAKTERİSİ NASIL BULAŞIR?
Bulaşma genellikle dışkı-oral yolla gerçekleşir. Kontamine yiyeceklerin tüketilmesi, mutfak ortamında çapraz bulaşma, hayvanlarla fiziksel temas ve kontamine suyun içilmesi enfeksiyonun başlıca yayılma yollarıdır. Özellikle çiğ hayvansal ürünlerin uygun şekilde pişirilmemesi bulaşma riskini artırır.
SALMONELLA NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Salmonella enfeksiyonunun tanısı, dışkı kültürü testi ile yapılır. Bu testle bakterinin varlığı belirlenir ve türü tespit edilebilir. Bazı ileri vakalarda kan kültürü gibi ek testler gerekebilir. Tanı süreci, uygun tedavi yönteminin belirlenmesi açısından önem taşır.
SALMONELLA TEDAVİSİ
Hastalığın çoğu vakası 4 ila 7 gün içinde kendiliğinden düzelir. Bu süreçte kaybedilen sıvının yerine konulması önemlidir. Şiddetli semptomları olan veya bağışıklık sistemi zayıf bireyler hastane tedavisi ve antibiyotik desteğine ihtiyaç duyabilir.
SALMONELLA'DAN KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
El hijyenine dikkat edilmesi, gıdaların uygun şekilde pişirilmesi ve çapraz bulaşmanın önlenmesi enfeksiyondan korunmada temel yöntemlerdir. Çiğ gıdalarla pişmiş gıdaların temas etmemesi, mutfak yüzeylerinin temiz tutulması ve hayvansal ürünlerin iyi pişirilerek tüketilmesi önem taşır.
SALMONELLA HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Salmonella bakterisi çiğ veya az pişmiş hayvansal ürünlerde, pastörize edilmemiş süt ürünlerinde ve yeterince yıkanmamış sebze ve meyvelerde bulunabilir. Çiğ yumurta tüketimi risk oluşturur. Haşlanmış yumurtada bakterinin yaşama olasılığı yoktur. Salmonella enfeksiyonuna karşı risk grubunda yaşlılar, bebekler ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler yer alır.