Tansiyon, kalbin kanı vücuda pompalaması sırasında atardamar duvarlarına uygulanan basıncı ifade eder ve sağlık takibinde önemli bir parametre olarak değerlendirilir. Sistolik (büyük tansiyon) ve diyastolik (küçük tansiyon) olmak üzere iki değerden oluşur. Bu değerlerin normal aralığın üzerine çıkması hipertansiyon, altına inmesi ise hipotansiyon olarak tanımlanır. Tansiyon seviyeleri yaş, kullanılan ilaçlar, sağlık durumu ve yaşam alışkanlıklarına göre değişiklik gösterebilir.
SİSTOLİK VE DİYASTOLİK BASINÇ
Kan basıncı, kalbin kanı arterlere pompalaması sırasında damar duvarlarına uygulanan kuvveti ifade eder ve sistolik ile diyastolik olmak üzere iki bileşenden oluşur. Sistolik basınç kalbin kasıldığı anı, diyastolik basınç ise kalbin gevşeyerek kanla dolduğu zamanı gösterir. Normal tansiyon değerleri sistolik için 90–120 mmHg, diyastolik için 60–80 mmHg aralığında kabul edilir.
TANSİYON ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Tansiyon, büyük ve küçük tansiyon değerlerine göre ikiye ayrılır. Büyük tansiyonun 140 mmHg’nin üzerinde olması hipertansiyon olarak adlandırılır. Küçük tansiyonun 60 mmHg’nin altına düşmesi ise düşük tansiyon olarak kabul edilir. Bu değerlerin düzenli takip edilmesi olası sağlık sorunlarının kontrolü açısından önem taşır.
TANSİYON KAÇ OLMALI?
Normal tansiyon ölçümleri 120–129/80–84 mmHg aralığında değerlendirilir. İdeal tansiyon değeri 120/80 mmHg olup yaş, genel sağlık durumu ve mevcut hastalıklar doğrultusunda değişiklik gösterebilir. Değerlerin normal aralığın dışına çıkması durumunda tıbbi değerlendirme gerekebilir.
BÜYÜK TANSİYON KAÇ OLMALI?
Sistolik kan basıncını ifade eden büyük tansiyonun 120–129 mmHg aralığında olması beklenir. Bu değerin 130 mmHg ve üzeri olması yüksek tansiyon kategorisine girer. Büyük tansiyondaki yükselme obezite, diyabet, tuz tüketimi, genetik faktörler ve hareketsizlik gibi nedenlerle ilişkili olabilir.
KÜÇÜK TANSİYON KAÇ OLMALI?
Küçük tansiyonun ideal değeri 80 mmHg’dir. Normal aralığı 60–80 mmHg olarak belirlenir. 60 mmHg’nin altında görülen değerler düşük tansiyon göstergesi olarak değerlendirilir ve gerekli durumlarda kontrol gerektirir.
TANSİYON KAÇ OLURSA TEHLİKELİ?
Büyük tansiyonun 130 mmHg’nin üzerine çıkması ve küçük tansiyonun 60 mmHg’nin altına düşmesi dikkat gerektiren durumlardır. Küçük tansiyonun 80 mmHg’nin üzerine çıkması küçük tansiyon yüksekliği olarak kabul edilir. Bu tür değerlerde tıbbi değerlendirme yapılması önemlidir.
YAŞA GÖRE TANSİYON KAÇ OLMALI?
Tansiyon değerleri yaş gruplarına göre değişiklik gösterir. Okul öncesi çocuklarda büyük tansiyon 95–110 mmHg, küçük tansiyon 56–70 mmHg; okul çağında 97–112 mmHg ve 57–71 mmHg; ergenlik döneminde 112–128 mmHg ve 66–80 mmHg; yetişkinlerde ise 120–130 mmHg ve 70–90 mmHg aralıklarında olmalıdır.
TANSİYON DEĞERLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Tansiyon seviyelerini yaş, genetik yapı, kilo, fiziksel aktivite, beslenme alışkanlıkları, stres düzeyi, sigara ve alkol tüketimi, uyku düzeni, ilaç kullanımı ve genel sağlık durumu gibi etkenler belirler. Bu faktörlerdeki değişiklikler kan basıncı seviyesinde dalgalanmalara yol açabilir.
YALANCI TANSİYON NEDİR?
Yalancı tansiyon, ölçümlerde gerçek kan basıncından daha yüksek değerlerin elde edilmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle yaşlı bireylerde arter duvarlarındaki kalsifikasyon nedeniyle meydana gelir. Osler manevrası gibi non-invaziv yöntemlerle değerlendirilir. Gerçek dışı yüksek ölçümlerin tespit edilmesi uygun tedavi kararları için önemlidir.
TANSİYON KAÇ OLMALI? HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Sağlıklı bir yetişkinde nabız dakikada 60–100 atım arasında olmalıdır. Büyük tansiyonun 9’un altına düşmesi riskli kabul edilir. Elli yaş grubunda tansiyonun 12 seviyesinin üzerine çıkmaması tavsiye edilir. Çocuklarda ideal tansiyon 130–70 mmHg civarındadır. Altmış beş yaş üstünde 130–80 mmHg’nin altındaki değerler uygun görülür. Hamilelik döneminde tansiyon genellikle 12’ye 8 civarında seyreder. Büyük tansiyonun 16 ve üzerine çıkması dil altı ilacının kullanılmasını gerektirebilir. Tansiyonun ani yükselmesi çoğunlukla stres kaynaklı görülür.
