I. Dünya Savaşı sırasında doğu cephesinde yaşanan gelişmeler, Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasındaki dengeleri kökten değiştirdi. Bu sürecin en kritik adımlarından biri olan Erzincan Mütarekesi, 18 Aralık 1917 tarihinde imzalanarak Kafkas Cephesi’ndeki fiili çatışmaları durdurdu. Mütareke, yalnızca askeri sonuçlarıyla değil, siyasi etkileriyle de dönemin en önemli belgeleri arasında yer aldı.
ERZİNCAN ANTLAŞMASI NEDİR?
Erzincan Mütarekesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasında imzalanan bir ateşkes anlaşmasıdır. Anlaşma, I. Dünya Savaşı’nın Kafkas Cephesi’nde devam eden çatışmalarını sona erdirmiş ve taraflar arasında geçici bir barış ortamı oluşturmuştur. 5 Aralık 1917 (Yeni takvime göre 18 Aralık 1917) tarihinde Erzincan’da imzalanan mütareke, Rusya’nın savaş dışı kalma sürecinin önemli bir parçası olmuştur.
ERZİNCAN ANTLAŞMASI ÖNCESİ NELER YAŞANDI?
1916 yılı itibarıyla Rus Kafkas Ordusu, Doğu Anadolu’da önemli ilerlemeler kaydetti. Erzurum’un 16 Şubat 1916’da düşmesinin ardından Erzincan da Temmuz 1916’da Rus işgali altına girdi. Ancak 1917’de Rusya’da yaşanan Bolşevik Devrimi, cephedeki dengeleri değiştirdi. Yeni yönetim, iç savaşla mücadele edebilmek için cephelerdeki askerlerini geri çekme kararı aldı ve Osmanlı Devleti ile ateşkes görüşmeleri başladı.
ERZİNCAN ANTLAŞMASI BARIŞ SAĞLADI MI?
Erzincan Mütarekesi kalıcı bir barış anlaşması niteliği taşımadı. Ateşkes, 12 Şubat 1918’e kadar geçerli oldu ve bu süre zarfında cephedeki çatışmalar büyük ölçüde durdu. Ancak mütareke sonrasında bölgede tam anlamıyla istikrar sağlanamadı. Özellikle Rus ordusunun çekilmesiyle ortaya çıkan otorite boşluğunda, bazı silahlı grupların faaliyetleri devam etti.
ERZİNCAN ANTLAŞMASININ ÖNEMİ NEDİR?
Erzincan Mütarekesi, Sovyet Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan ilk resmî anlaşma olma özelliğini taşımaktadır. Bu yönüyle yeni kurulan Sovyet yönetiminin dış politikadaki ilk adımlarından biri olarak kabul edilir. Ayrıca mütareke, 3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk Barış Antlaşması’na giden sürecin önünü açmıştır. Osmanlı ordusu açısından ise Kafkas Cephesi’nde bir rahatlama sağlamış ve Doğu Anadolu’daki kontrolün yeniden tesis edilmesine zemin hazırlamıştır.
Erzincan Mütarekesi, I. Dünya Savaşı’nın doğu cephesinde askeri ve siyasi dengeleri etkileyen önemli bir dönüm noktası olarak tarihteki yerini korumaya devam ediyor.
