Türkiye’de motorlu kara taşıtları 2024 yılında yollarda rekor kırdı. TÜİK verilerine göre trafiğe kayıtlı araçlar toplam 382 milyar 870 milyon kilometre yol katetti. Bu rakam hem araç sayısındaki artışı hem de trafikteki hareketliliğin yükseldiğini ortaya koyuyor. Özellikle motosikletler ve otomobiller kat edilen mesafede dikkat çeken artışlarıyla öne çıktı.
TAŞIT SAYISI VE KAT EDİLEN MESAFE ARTIYOR
2024 yılı Türkiye’de motorlu kara taşıtları için hareketli bir yıl oldu. Toplam taşıt sayısı bir önceki yıla göre yüzde 9,3 artarken, toplam kat edilen mesafe yüzde 10 yükseldi. Özellikle motosikletlerdeki artış dikkat çekiyor; motosiklet sayısı yüzde 23,3 artarken, kat edilen mesafe yüzde 59,9’a kadar yükseldi. Bu da demek oluyor ki küçük araçlar artık daha fazla kullanılıyor özellikle kısa mesafelerde motosikletler tercih ediliyor.
Otomobiller, kamyonetler ve çekiciler de yollarda ciddi bir mesafe katetti. Otomobillerin toplam taşıt-km içindeki payı yüzde 57,0 ile açık ara önde. Kamyonetler yüzde 19,2, çekiciler ise yüzde 5,7 oranında katkı sağladı.
OTOMOBİLLER YILDA ORTALAMA 13 BİN 859 KM YAPTI
Taşıt türlerine göre yıllık ortalama mesafelere bakıldığında çekiciler, yılda 66 bin 893 kilometre ile en çok yol kateden araçlar oldu. Onları otobüsler (35 bin 150 km), minibüsler (24 bin 917 km) ve kamyonlar (21 bin 887 km) takip etti. Otomobiller ise yılda ortalama 13 bin 859 kilometre yaptı.
Burada gözümüze şu detay takılıyor: Çekiciler ve otobüsler ticari amaçlı uzun yolculuklar için yoğun kullanılıyor. O yüzden bu araçların kilometreleri yüksek çıkıyor. Ama biz günlük hayatımızda çoğunlukla otomobil kullanıyoruz; işte bu yüzden ortalamamız daha düşük.
YAKIT TÜRÜNE GÖRE MESAFE DAĞILIMI NE DURUMDA?
Otomobillerin kullandığı yakıt türüne baktığımızda dizel araçlar toplam mesafenin yüzde 39,4’ünü katetti. Onları yüzde 28,5 ile LPG’li, yüzde 27,9 ile benzinli araçlar izledi. Hibrit ve elektrikli araçlar ise toplamın çok küçük bir kısmına denk geldi; sırasıyla yüzde 3,1 ve yüzde 1,0.
Yani henüz elektrikli araçlar yollarda yaygın değil ama dizel ve LPG’li araçlar günlük kullanımda hala dominant. Bu bize enerji tercihlerimiz ve yakıt altyapımız hakkında da fikir veriyor.
TAŞIT YAŞINA GÖRE KAT EDİLEN MESAFE NASIL?
Araçların yaş gruplarına bakıldığında en fazla yol 5-9 yaş grubundaki araçlar tarafından kat edildi. Bu yaş grubundaki araçlar, toplam mesafenin yüzde 20,5’ini oluşturuyor. Ardından 10-14 yaş grubundaki araçlar yüzde 19,2 ile geliyor. İlginç bir detay 0-1 yaş araçların toplam mesafenin sadece yüzde 15’ini kat etmesi; yani yeni araçlar daha fazla satılsa da henüz yollarda eski araçlar kadar yoğun kullanılmıyor.
Otomobillere özel baktığımızda da aynı eğilim var: 5-9 yaş otomobiller en aktif grup, bunu 10-14 yaş otomobiller takip ediyor. Demek ki insanlar araçlarını yeni aldıklarında henüz çok fazla yol kat etmiyor, biraz ısınması gerekiyor gibi bir durum var diyebiliriz.
Sonuç olarak;
Veriler bize Türkiye’de hem taşıt sayısının hem de araçların kullanım yoğunluğunun arttığını gösteriyor. Motosikletlerin ve otomobillerin artan kilometreleri, şehir içi ve şehirler arası hareketliliğin yükseldiğini işaret ediyor. Ticari araçların yüksek kilometreleri ise taşımacılık sektöründeki yoğunluğu yansıtıyor.
Yakıt türü verileri bize dizel ve LPG’li araçların hala tercih edildiğini, elektrikli araçların yaygınlaşmasının henüz sınırlı olduğunu anlatıyor. Araç yaş dağılımı ise, eski ve orta yaş araçların yolların büyük kısmını oluşturduğunu gösteriyor. Yani yollarda yeni araç sayısı artsa da hâlâ 5-14 yaş arası araçlar aktif olarak kullanılıyor.
Türkiye’nin yolları hem araç sayısı hem de kat edilen mesafe açısından büyüyor. Bu da demek oluyor ki trafik, taşımacılık ve yol altyapısı planlamalarında daha dikkatli olunması gerekiyor.