Dünyada ağırlıklı olarak Essential Tremor (ET) olarak adlandırılan bu tür, halk arasında “iyi huylu tremor” da denir ([Neurology Center For Epilepsy & Seizures][3]). ET genellikle ellerde, kollarda, başta ve ses tellerinde ritmik sallanmalarla kendini gösterir. Yaş ilerledikçe sıklıkla kötüleşir, ancak doğrudan yaşam süresini kısaltmaz .
Fizyolojik Tremor: Kafein, yorgunluk veya stres gibi geçici etkenlerle ortaya çıkar ve normal kabul edilir .
İstirahat Tremoru: Parkinson hastalığında sık görülen, vücut dinlenme halindeyken ortaya çıkan titremedir .
Eylem tremoru: Kollar ve eller aktif kullanılırken hissedilen titremelerdir. En yaygın örneği Essential Tremordır .
Intention (amaçlı) tremoru, istemli hareket sırasında artar; çoğunlukla serebellum kaynaklı hasarlarda görülür.
ET vakalarının yaklaşık yarısında ailede benzer şikayetler görülür; yani genetik geçiş söz konusudur . Kesin nedeni bilinmese de serebellum ve bazı genetik değişikliklerle ilişkili olduğu düşünülmektedir .
TANI SÜRECİ NASIL İŞLER?
Tremor tanısı büyük ölçüde kliniktir — bu, doktorun tıbbi öykü, fizik ve nörolojik muayene ile teşhis koyduğu anlamına gelir . Gerekirse:
* Beyin görüntüleri (Bt/MR) — özellikle yapısal nedenler şüphe oluşturduğunda,
* Elektromiyografi gibi özel testler kullanılabilir .
TREMOR TEDAVİSİ NELERDİR?
Tremor tedavisi altında yatan nedenlere, şiddete ve hastanın yaşam tarzına göre şekillenir. Essential Tremor için sık kullanılan tedaviler şunlardır :
Propranolol (beta-blokerler): Titremeyi %50–70 oranında azaltabilir.
Primidone (antikonvülzan): Benzer oranda etkilidir fakat yan etkileri olabilir.
İkinci seçenek olarak topiramat, gabapentin, benzodiazepin gibi ilaçlar reçete edilebilir.
İlaçlar yeterli gelmediğinde veya yan etki problemi olduğunda:
Derin Beyin Stimülasyonu (DBS) veya odaklanmış ultrason gibi cerrahi yöntemler gündeme gelebilir .
Ayrıca stres yönetimi, kafein ve bazı ilaçlardan kaçınma, fizik tedavi ve destek gruplarının da önemli olduğu vurgulanmaktadır .
TREMOR'UN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Tremor hafifse sadece yazı yazarken ya da fincan tutarken hissedilir. Ancak şiddetli tremorda:
* Yemek yeme,
* Giyinmek,
* Kişisel bakım
* Yazı yazmak
* Bilgisayar kullanımı gibi günlük işler bile zorlaştığından psikolojik sıkıntı ve sosyal izolasyon yaşanabilir .
NE ZAMAN UZMAN GÖRÜŞÜ ALINMALI?
* Titreme devamlı ve ilerliyorsa,
* Eşlik eden başka belirtiler (kas sertleşmesi, hareket yavaşlaması, denge bozukluğu) varsa,
* Yeni ilaç başladıktan sonra tremor ortaya çıktıysa,
* Alkol veya ilaç tetikliyorsa, mutlaka bir nöroloğa başvurulmalıdır .
Tremor birçok kişinin günlük yaşamını etkileyebilecek yaygın, fakat doğru tanı ve tedaviyle yönetilebilir bir durumdur. Genetik geçiş, stres ve kafein gibi çevresel etkenlerle şekillenen tremor, özellikle Essential Tremor tipinde yıllar içinde artış gösterebilir. Ancak ilaçlar, cerrahi seçenekler ve yaşam tarzı değişiklikleriyle hastalar daha konforlu bir yaşam sürdürebilir.