Türkiye’de işsizlik ciddi boyutlara ulaştı. DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) verilerine göre, geniş tanımlı işsiz sayısı 12 milyonu geçti ve son iki yılda 3,9 milyon kişi arttı. Kadın işsizliği yüzde 38,8’e yükselirken, işsizlerin yaklaşık 2,5 milyonu ise işsizlik ödeneğinden mahrum kaldı. Dar tanımlı işsizlik rakamları düşük görünse de geniş tanımlı veriler Türkiye’de işsizliğin gerçek boyutunu gözler önüne serdi. Gelin bu verileri yakından inceleyelim.
İŞSİZLİK 12 MİLYONU AŞTI
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), Ekim 2025’e ilişkin "İşsizliğin Görünümü" raporunu yayımladı. Rapora göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 29,6’ya yükseldi ve geniş tanımlı işsiz sayısı 12 milyon 66 bin olarak kaydedildi.
Dar tanımlı işsiz sayısı TÜİK verilerine göre 3 milyon 33 bin olarak açıklanırken, DİSK-AR’ın hesaplamaları geniş tanımlı işsiz sayısının dar tanımlının yaklaşık dört katı olduğunu gösteriyor.
SON İKİ YILDA İŞSİZLİK ARTIŞI DEVAM EDİYOR
Raporda geniş tanımlı işsiz sayısının son iki yılda 3,9 milyon, son bir yılda ise 726 bin kişi arttığı belirtiliyor. Bu artışta zamana bağlı eksik istihdam ve potansiyel işgücü sayısındaki yükselişin etkili olduğu ifade ediliyor.
Zamana bağlı eksik istihdam: Kısmi çalışmak zorunda olanların sayısı bir yılda 605 bin artarak 4 milyon 128 bine ulaştı.
Potansiyel işgücü: İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar da dahil edildiğinde sayısı son bir yılda 229 bin artışla 4 milyon 905 bin kişiye yükseldi.
KADIN İŞSİZLİĞİ YÜKSEK SEVİYEDE
Ekim 2025 verilerine göre geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 38,8 olarak hesaplandı. Erkeklerde ise bu oran yüzde 24,1’de kaldı. Dar tanımlı işsizlikte de benzer bir tablo görülüyor: Kadınlar yüzde 11,3, erkekler yüzde 7 oranında işsiz. Veriler kadın istihdamındaki sıkıntının hâlâ ciddi boyutta olduğunu gösteriyor.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ KAPSAMI ÇOK SINIRLI
DİSK-AR raporu, yaklaşık 2,5 milyon işsiz vatandaşın işsizlik ödeneği alamadığını ortaya koydu. TÜİK’in Ekim 2025 verilerine göre dar tanımlı işsiz sayısı 3 milyon 33 bin iken, İŞKUR’un işsizlik ödeneği alan kişi sayısı 481 bin 226. Bu da demek oluyor ki işsizlerin yalnızca yüzde 15,9’u ödenekten yararlanabiliyor, geriye kalan yüzde 84’ü ise destekten yoksun.
DİSK-AR’dan İşsizliğe Karşı Öneriler
Raporda, işsizliği azaltmaya yönelik çeşitli öneriler de yer aldı:
- Haftalık çalışma süresi 37,5 saate düşürülmeli, fazla mesai sınırı yıllık 90 saate çekilmeli.
- Herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalı, keyfi işten çıkarmalar sona erdirilmeli.
- İşsizlik sigortası ödeneği şartları ve miktarı iyileştirilmeli, fonun amaç dışı kullanımı engellenmeli.
- Kamu istihdamı artırılmalı, kadrolu ve güvenceli çalışma yaygınlaştırılmalı.
- Kadın istihdamı artırılmalı, ev içi bakım yükü devlete devredilmeli.
- Sendikal haklar güvence altına alınmalı, barajlar kaldırılmalı.
TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK NE BOYUTTA?
Veriler bize işsizlik konusundaki tablonun düşündüğümüzden daha ağır olduğunu gösteriyor. Dar tanımlı işsizlik oranları tek başına “iyiye gidiyoruz” izlenimi verse de geniş tanımlı işsizlikteki artış gerçek durumun göstergesi. Yani sadece iş arayanların değil, kısmi çalışmak zorunda kalanların, çalışmaya hazır ama iş aramayanların ve kadınların işsizlik riski ciddi şekilde artmış durumda.
Ödenek verilerindeki sınırlılık, işsizlerin büyük çoğunluğunun herhangi bir gelir desteğinden yoksun olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum ekonomik anlamda aileleri zorluyor ve sosyal güvenlik açıklarını görünür kılıyor.
İşsizlik rakamları sadece bir sayı değil milyonlarca insanın hayatına dokunan, ekonomik ve sosyal etkileri olan bir tabloyu ortaya koyuyor. Görünen o ki, işsizliğin azaltılması ve ödenek kapsamının genişletilmesi için kapsamlı politikalar şart.
