Yapay zeka devrimi yalnızca teknoloji şirketlerini değil, internetteki en büyük bilgi kaynaklarını da değişime zorluyor. Dünyanın en çok ziyaret edilen bilgi platformlarından Wikipedia, içeriklerine yapay zeka şirketleri tarafından izinsiz erişilmesine artık “dur” diyor.
Wikimedia Foundation, ChatGPT ve benzeri sistemlerin Wikipedia’daki makaleleri otomatik olarak toplayarak (scraping yöntemiyle) modellerini beslemesinin hem etik hem de finansal açıdan sürdürülemez hale geldiğini belirtti. Kurum, yapay zeka şirketlerinin bundan sonra içeriklere yalnızca ücretli API hizmeti Wikimedia Enterprise üzerinden erişmesi gerektiğini duyurdu.
YAPAY ZEKA, İNSAN GİBİ DAVRANIYOR
Vakfın açıklamasına göre, son aylarda sitedeki insan kaynaklı ziyaretlerde ciddi bir düşüş yaşandı. Bunun temel nedeni, yapay zeka botlarının insan kullanıcı gibi davranarak sayfaları yoğun şekilde taraması. Bu durum, hem Wikipedia sunucularına aşırı yük bindiriyor hem de gönüllü katkı kültürünü zayıflatıyor. Wikimedia yöneticileri, “Eğer insanlar içeriği sadece yapay zekadan okuyorsa, onu kim yazacak?” diyerek bu duruma dikkat çekti.
Wikipedia, gönüllülerinin emeğinin yapay zeka sistemleri tarafından karşılıksız kullanılmasının adil olmadığını vurguluyor. Yeni sistemde, platformun verilerine erişmek isteyen şirketlerin, verileri doğrudan yapılandırılmış biçimde sunan Wikimedia Enterprise API hizmetine geçmesi bekleniyor. Bu model hem Wikipedia’nın operasyonel yükünü hafifletecek hem de elde edilen gelirle gönüllü ekosistemin desteklenmesine imkân tanıyacak.
BİLGİ, YAPAY ZEKANIN HAM MADDESİNE DÖNÜŞÜYOR
Wikimedia’nın bu adımı, dijital dünyanın en büyük veri tartışmalarından birini yeniden gündeme taşıdı: Bilgi gerçekten kimin? İnternette özgürce paylaşılan içerikler, yapay zeka modellerinin ham maddesi haline geldiğinde bunun bedelini kim ödeyecek?
Yapay zeka şirketleri açısından bu gelişme, maliyetleri artırabilecek bir adım olsa da uzun vadede güvenilir ve sürdürülebilir veri kaynaklarına erişim açısından önemli bir fırsat sunabilir. Wikipedia ise bu hamleyle, dijital çağda bilginin değerini yeniden hatırlatıyor: “Bilgi ücretsiz olabilir, ama emeğin bir karşılığı olmalı.”
