Bir dönemin internet devi olan Wikipedia, dijital çağın yeni oyuncuları karşısında zor günler yaşıyor. Wikimedia Vakfı, kullanıcıların hâlâ Wikipedia verilerini dolaylı yollardan kullandığını ancak siteye doğrudan girişlerin belirgin biçimde azaldığını açıkladı.
TRAFİKTE KESKİN DÜŞÜŞ
Vakıf yetkililerine göre en büyük sorun, yapay zekâ sistemlerinin Wikipedia’dan aldığı bilgileri paylaşırken kaynak bağlantısı vermemesi. Bu durum, milyonlarca kişinin Wikipedia içeriğini okumasına rağmen siteyi hiç ziyaret etmemesi anlamına geliyor.
Wikimedia Vakfı, bu eğilimin “özgür bilginin sürdürülebilirliği” açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti. Açıklamada, “Bizim içeriğimizi kullanan sohbet botları ve platformlar, kullanıcıları kaynağa yönlendirmelidir” denilerek adil kullanım çağrısı yapıldı.
YAPAY ZEKÂ WIKIPEDIA VERİLERİYLE EĞİTİLİYOR
Raporlara göre, bugün piyasadaki tüm büyük dil modelleri — OpenAI, Google, Anthropic ve Meta — eğitim süreçlerinde Wikipedia verilerinden yararlanıyor.
Wikimedia Direktörü Marshall Miller, “Tüm büyük yapay zekâ modelleri Wikipedia içerikleriyle eğitiliyor. Bu bilgiler arama motorlarında ve sosyal medyada yeniden sunuluyor,” dedi.
Ancak Miller’a göre, bu bilgi döngüsü kaynak gösterilmeden devam ederse, gönüllüler tarafından oluşturulan özgür bilginin geleceği tehlikeye girebilir.
YENİ KURALLAR GELİYOR
Wikipedia, sadece bağışlarla ayakta kalmak yerine yeni stratejiler geliştirmeye başladı. Vakıf, üçüncü taraf platformların içerikleri daha sorumlu biçimde kullanabilmesi için yeni bir lisanslama ve erişim çerçevesi üzerinde çalışıyor.
Ayrıca teknik altyapının güçlendirilmesiyle, yapay zekâ botlarının kontrolsüz veri çekiminin önüne geçilmesi hedefleniyor. Bu sayede Wikipedia verilerinin hem daha güvenli hem de şeffaf biçimde kullanılması planlanıyor.
UZMANLAR BİLGİ EKOSİSTEMİ İÇİN UYARIYOR
Uzmanlara göre, yalnızca Wikipedia değil; birçok bilgi platformu benzer sorunlarla karşı karşıya. Cloudflare gibi internet altyapı şirketleri de yapay zekâ botlarının sınırsız veri erişimini kısıtlamaya çalışıyor.
Ancak uzmanlar, bu çabaların kısa vadede yeterli olmayabileceğini belirtiyor. “Yapay zekâ, bilgiyi özetliyor ama kaynağa yönlendirmiyor,” diyen araştırmacılar, bu durumun uzun vadede bilgi ekosisteminin zayıflamasına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
BİLGİYE ERİŞİMİN YENİ DÖNEMİ
Wikipedia hâlâ dünyanın en büyük bilgi arşivlerinden biri olmayı sürdürüyor. Ancak yapay zekâ çağında bilgiye ulaşmanın yolu değişiyor. Artık kullanıcılar, geleneksel arama motorları veya çevrim içi ansiklopediler yerine, dijital asistanlar aracılığıyla bilgiye ulaşıyor.
