Toplantı planlama, müşteri desteği sağlama, kodlama gibi rutin ve tekrarlayan görevlerde Yapay Zeka (YZ) kullanım oranları hızla yükseliyor. Bu durum, bir yandan operasyonel verimliliği artırırken, diğer yandan veri mühendisliği, YZ etik uzmanlığı, içerik denetimi gibi tamamen yeni rollerin ortaya çıkmasına yol açıyor. Peki, bugünlerde iş dünyasında neler oluyor ve yarın bizi neler bekliyor? YZ destekli geleceği, insan odaklı ve empatik yeteneklerimizle şekillendirebilecek miyiz?

Büyük Teknoloji Şirketlerinin Yapay Zeka Temelli Dönüşümü

Son dönemde küresel çapta önde gelen teknoloji şirketlerinde yaşanan işten çıkarmalar ve eş zamanlı YZ yatırımları, YZ'nin iş gücü üzerindeki etkileri hakkında önemli tartışmaları beraberinde getirdi.

Microsoft: 6.000 Kişilik Kesinti ve YZ Etkisi

Mayıs 2025'te Microsoft, küresel çapta yaklaşık 6.000 çalışanını işten çıkardığını duyurdu. Bu kararın ardında yatan nedenler arasında "organizasyonel verimlilik, yönetim katmanlarının sadeleştirilmesi ve YZ destekli hizmetlerin hızlandırılması" gösterildi. Şirket bu işten çıkarmaları yaparken bir yandan da YZ teknolojilerine devasa yatırımlar yapmaya devam ediyor; 2024 yılında YZ araştırma ve geliştirmeye 80 milyar dolardan fazla yatırım yapıldığı biliniyor.

Ancak, sektör analistleri ve içeriden gelen bilgilere göre, bu işten çıkarmaların sadece performansla ilgili olmadığı, YZ'nin belirli görevleri otomatize etmesiyle bazı pozisyonların gereksiz hale geldiği belirtiliyor. Özellikle yazılım mühendisleri, yönetim kademeleri ve ürün geliştirme birimlerinde yoğunlaşan bu kesintiler, YZ'nin yazılım geliştirme süreçlerini ve proje yönetimini nasıl dönüştürdüğünün somut bir göstergesi. Örneğin, Microsoft'un Copilot gibi YZ destekli kodlama araçları, bazı yazılım geliştirme görevlerini büyük ölçüde kolaylaştırarak daha az insan gücüne ihtiyaç duyulmasını sağlayabiliyor.

Amazon: Denge Arayışı mı, YZ Nedeniyle mi?

2025'in ilk yarısında Amazon, özellikle Alexa/Echo ve cihaz birimlerinde yaklaşık 100 kişilik bir işten çıkarma daha gerçekleştirdi. Şirket bu adımı "odağa uygun rol tanımları ve operasyonel verimlilik" şeklinde açıklasa da, Amazon CEO'su Andy Jassy'nin "YZ cihaz işlevlerini üstlendikçe daha az insan gücüne ihtiyaç duyacağız" şeklindeki görüşü, bu yeniden yapılandırmanın teknolojik dönüşümle doğrudan paralel olduğunu gösteriyor.

Örnek olarak, Amazon'un YZ destekli sesli asistanı Alexa'nın rutin müşteri sorgularını yönetme yeteneği veya YZ destekli envanter yönetimi sistemleri, geleneksel müşteri hizmetleri veya depo operasyonlarında çalışan sayısının potansiyel olarak azalmasına yol açabiliyor. Bu durum, Amazon'un YZ entegrasyonu yoluyla daha yalın ve verimli bir operasyonel yapıya geçiş çabasının bir parçası olarak yorumlanıyor.

Salesforce: "Yarı YZ, Yarısı İnsan" Gerçeği

Salesforce, 2025 yılı içinde 1.000'den fazla çalışanını işten çıkarmasına rağmen, YZ destekli "Agentforce" stratejisi doğrultusunda 2.300 yeni pozisyon açtı. Şirket CEO'su Marc Benioff, YZ'nin şirket iş yükünün %30 ila %50'sini devraldığını iddia etti. Bu durum, insan çalışanların bazı rutin görevleri YZ'ye bırakıp "daha yüksek katma değerli" rollere kaydırıldığı bir illüzyon yaratmaya çalışıyor olabilir. Zira gerçek durumda, binlerce insan işini kaybederken, yeni açılan pozisyonların niteliği ve erişilebilirliği konusunda ciddi şüpheler bulunuyor. Çoğu insan, böylesi bir "kayış" için gerekli yetkinliklere sahip durumda değil.

Salesforce'un YZ destekli CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi) platformları, satış ve pazarlama profesyonellerinin veri analizi, potansiyel müşteri belirleme ve kişiselleştirilmiş iletişim gibi görevlerini YZ'ye devrederek daha stratejik müşteri ilişkileri yönetimine odaklanmalarını sağlıyor. Bu durum, daha stratejik ama sayısı az roller için bir rekabet ortamı yaratıyor

Intel, Meta, Google ve Diğerleri: Teknoloji Şirketlerinde Benzer Hamleler

2025'te Intel, özellikle Foundry bölümlerinde %15 ila %20 oranında (yaklaşık 10.000 kişi) işçi çıkarması yaptı. Meta, Reality Labs biriminden 3.600 kişiyi işten çıkardı. Aynı dönemde Google, özellikle satış ve ortaklık ekiplerinden yüzlerce kişiyi işten çıkardı. Bu teknoloji devlerindeki benzer hamleler, YZ'nin iş süreçlerine entegrasyonunun ve genel ekonomik koşulların birleşimiyle ortaya çıkan bir dizi yeniden yapılanma dalgasının göstergesi.

Örneğin, Google'ın YZ destekli reklam platformları veya Meta'nın YZ tabanlı içerik denetleme sistemleri, belirli operasyonel görevlerde insan müdahalesine olan ihtiyacı azaltabiliyor. Bu durumlar, şirketlerin YZ'yi sadece verimlilik aracı olarak değil, aynı zamanda maliyetleri düşürme ve stratejik önceliklere odaklanma aracı olarak gördüğünü ortaya koyuyor.

Yapay Zeka Sebep, İşsizlik Sonuç mu?

YZ, şirketlerin operasyonel verimliliği artırması için sunduğu güçlü bir araç olarak öne çıkıyor. CrowdStrike, Microsoft ve Amazon gibi şirketlerin iş ilanlarında "YZ kaynaklı otomasyonu" gerekçe gösterdiğine tanık olduk. Örneğin, Microsoft 2025'in ilk yarısında üst üste dördüncü kez YZ gerekçesiyle satış ve pazarlama çalışanlarında kesinti yaptı. Bu durum, YZ'nin belirli departmanlardaki iş yükünü önemli ölçüde azaltabileceğine dair güçlü bir kanıt.

Diğer taraftan, pek çok teknoloji firması, özellikle 2020-2021 pandemi döneminde olağanüstü bir büyüme beklentisiyle aşırı işe alım yaptı. Ancak 2023-2025 döneminde bu büyüme oranının sürdürülemez hale gelmesiyle birlikte, şirketler maliyet kontrolü ve operasyonel verimlilik arayışına girdi. Salesforce'un 2023'teki 8.000 kişilik kesintisi veya Amazon'un fiziksel mağazalarını kapatması, bu dönemin bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor.

Sektör analistleri, YZ açıklamalarının çoğu zaman "görünür bir bahane" olabileceğini; esas amacın maliyet kontrolü ve pandemi sonrası stratejik yeniden denge olduğunu belirtiyor. YZ, bugünlerde şirketlerin bu dönüşüm stratejisini meşrulaştıran ve kamuoyuna sunulan en önemli unsur durumunda. Yani, YZ tek başına işsizliğin ana sebebi olmaktan ziyade, büyük ölçekli ekonomik ve yapısal değişimlerin hızlandırıcısı ve gerekçelendiricisi olarak konumlandırılıyor.

Yıkım Değil, İnsan Merkezli Dönüşüm

Tüm bu gelişmeler, YZ'nin iş dünyasında ciddi bir değişim tetiklediğini, ancak iş kaybının yalnızca YZ'den kaynaklanmadığını, aynı zamanda "pandemi sonrası yeniden denge" dönemine işaret ettiğini de gösteriyor. Küresel ekonomik dalgalanmalar, faiz oranlarındaki artışlar ve yatırımcı beklentilerindeki değişimler de işten çıkarmaların arkasındaki önemli faktörler arasında yer alıyor.

Bazı monoton ve tekrarlayan görevler YZ ile otomatikleşseler de, yaratıcı, empatik, stratejik düşünme ve problem çözme gibi insani beceriler gerektiren işlerde insan faktörü kritik kalmaya devam ediyor. Salesforce ve Microsoft gibi kuruluşların verileri, YZ'nin en fazla %50 oranında iş yükünü devraldığını gösteriyor; bu da insanın tamamen ortadan kalkmadığını, aksine "yüksek değere kaydığını" ortaya koyuyor. Örneğin, YZ'nin rutin kod yazma görevlerini üstlenmesiyle, yazılım mühendisleri daha karmaşık sistem tasarımı veya yenilikçi çözümler geliştirmeye odaklanabilirler.

IBM ve birçok farklı teknoloji şirketi, yüzlerce insan kaynakları rolünü YZ'ye devretse de, aynı zamanda programlamada, veri analizinde ve YZ sistemlerinin denetiminde yeni kadrolar açıyor. İnsanlar arasında duygu yönetimi, yaratıcılık, etik yönlendirme, karmaşık müzakereler ve stratejik karar alma gibi insani becerilerin değeri artıyor. Bu alanlarda YZ henüz insana yaklaşamıyor ve yakın gelecekte de bu durumun değişmesi beklenmiyor. Yapay zeka, insan zekasının bir uzantısı olarak, bizi daha yaratıcı ve stratejik düşünmeye teşvik eden bir araç olarak konumlanıyor.

Etik Yaklaşım ve İnsan Odaklı Gelecek

Etik açıdan bakıldığında; yaşanan işten çıkarmaların yalnızca verimlilik odaklı değil, aynı zamanda insan odaklı olarak ve destekleyici adımlarla dengelenmesi büyük önem taşıyor. Şirketler, teknolojik dönüşüm sürecinde çalışanların refahına öncelik vererek, yeniden konumlandırma ve sürekli öğrenme fırsatları sunmalıdır. Bu, çalışanların YZ ile birlikte çalışabilecekleri yeni beceriler kazanmalarını ve değişen iş ortamına uyum sağlamalarını sağlayacaktır.

Teknolojik ilerlemeyi, etik ve insan merkezli bir gelecek vizyonuyla harmanlamak kritik önem taşıyor. YZ'nin sunduğu potansiyeli en üst düzeyde kullanırken, insan faktörünü göz ardı etmemek ve teknolojik gelişmeleri sosyal refahla dengelemek, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir geleceğin anahtarı olacaktır.

Bu makale, YZ'nin iş gücü üzerindeki karmaşık etkilerine dair daha kapsamlı bir bakış açısı sunarken, mevcut tartışmalara güncel örnekler ve verilerle destek oluyor. Umarım bu haliyle beklentilerinizi karşılar! Başka bir sorunuz olursa çekinmeyin.