Kan testleri vücudun iç dinamikleri hakkında çok şey söyler. Bu testlerden biri olan aPTT, pıhtılaşma sürecine dair önemli bilgiler verir. Özellikle cerrahi işlemler öncesinde ya da kanama eğilimi olan hastalarda dikkatle takip edilir. Peki, aPTT testi nedir ve sonuçları ne anlama gelir? İşte detaylar...
aPTT Nedir?
aPTT (activated Partial Thromboplastin Time), kanda pıhtılaşma süresini ölçen bir laboratuvar testidir. Bu test, kanın damar dışına çıktığında ne kadar sürede pıhtılaştığını gösterir. aPTT testi özellikle içsel pıhtılaşma yolunun değerlendirilmesinde kullanılır. Genellikle saniye cinsinden ifade edilir ve bazı pıhtılaşma faktörlerinin işlevini yansıtır.
Kanda aPTT Neyi Gösterir?
aPTT testi, vücuttaki kanama veya pıhtılaşma bozukluklarının teşhisinde kullanılır. Özellikle:
- Hemofili gibi kalıtsal kan hastalıkları
- Karaciğer hastalıkları
- Heparin gibi kan sulandırıcı ilaçların takibi
- Cerrahi operasyon öncesi pıhtılaşma değerlendirmesi
gibi durumlarda kullanılır. Bu testin sonucu, pıhtılaşmanın olması gerekenden uzun veya kısa sürdüğünü gösterebilir.
aPTT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
aPTT değerinin düşük çıkması, kanın olması gerekenden daha hızlı pıhtılaştığını gösterir. Bu da genellikle şu durumlara işaret edebilir:
- Enfeksiyonlar veya iltihaplı hastalıklar
- Kan pıhtılaşmasına yatkınlık
- Doğum kontrol hapları veya östrojen içerikli ilaç kullanımı
- Gebelik
- Aşırı stres veya travma sonrası vücutta görülen tepkiler
Ancak aPTT düşüklüğü tek başına her zaman klinik bir sorun anlamına gelmez; diğer testlerle birlikte değerlendirilmelidir.
aPTT Yüksekse Ne Yapılmalı?
aPTT yüksekliği, pıhtılaşmanın geciktiği anlamına gelir ve bu da kanama riskini artırır. Eğer test sonucunda aPTT yüksek çıkarsa:
-
Öncelikle test tekrar edilir, çünkü yanlış örnek alımı sonucu etkileyebilir.
-
Heparin gibi kan sulandırıcı ilaç kullanılıyorsa doz kontrol edilir.
-
Hemofili, von Willebrand hastalığı gibi kalıtsal hastalıklar araştırılır.
-
Karaciğer fonksiyon testleri yapılabilir.
-
Gerekirse hematoloji uzmanına yönlendirme yapılır.
aPTT Düşüklüğü ve Yüksekliği Belirtileri Neler?
aPTT düşüklüğü, genellikle belirti vermez ancak bazı kişilerde damar tıkanıklığı riski artabilir. Buna bağlı olarak:
- Bacaklarda şişlik
- Göğüs ağrısı
- Ani nefes darlığı
gibi belirtiler görülebilir.
aPTT yüksekliği ise daha çok kanama eğilimi ile kendini gösterir:
- Diş eti kanaması
- Uzun süren burun kanamaları
- Ciltte kolay morarma
- Kadınlarda yoğun adet kanamaları
- Yaralanma sonrası uzun süren kanamalar
aPTT Yüksekliği Nedenleri Neler?
aPTT yüksekliğine yol açabilecek başlıca nedenler şunlardır:
-
Hemofili A veya B
-
Von Willebrand hastalığı
-
Karaciğer yetmezliği
-
K vitamini eksikliği
-
Antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaç kullanımı
-
Lupus antikoagülanı gibi bazı bağışıklık sistemi bozuklukları
Bu durumların her biri, pıhtılaşma sürecini etkileyerek aPTT’yi uzatabilir.
aPTT testi, pıhtılaşma süreciyle ilgili önemli ipuçları veren bir kan testidir. Değerin yüksek ya da düşük çıkması, altta yatan bazı hastalıkların göstergesi olabilir. Ancak tek başına yorumlanmamalı, mutlaka uzman hekim değerlendirmesiyle birlikte ele alınmalıdır.
