Sosyal medya ve internet üzerinden tanıtılan cilt beyazlatıcı kremler, özellikle genç kadınlar arasında yaygınlaşırken, bu ürünlerin bilinçsiz kullanımı ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Van’da yaşanan son olay ise tehlikenin boyutunu gözler önüne serdi.
21 yaşındaki D.K. adlı genç kadın, internetten sipariş ettiği beyazlatıcı kremi yüzüne sürdükten kısa bir süre sonra ciltte şiddetli yanma, şişlik ve kızarıklık şikayetleriyle hastaneye kaldırıldı. Tam 4 gün boyunca yoğun bakımda tedavi gören kadın, doktorların müdahalesiyle hayata tutundu. Aynı kremi kullandığı belirlenen 3 kişi daha hastanelik oldu.
Cilt beyazlatıcı krem nedir, ne işe yarar, içerikleri nelerdir, neden tehlikeli olabilir?
Cilt beyazlatıcı kremler, genellikle leke açıcı, ton eşitleyici ya da aydınlatıcı etkiler vaadiyle pazarlanır. Bu ürünler cildin melanin üretimini baskılayarak daha açık bir cilt tonu sağlamayı hedefler. Ancak bu etkiyi yaratmak için kullanılan maddeler arasında:
Kojik asit
Hidrokinon
Cıva
Steroid türevleri
gibi oldukça güçlü ve potansiyel olarak zararlı kimyasallar bulunabilir. Bu içerikler, kontrolsüz ve bilinçsiz kullanımda cilt bariyerini bozarak kalıcı hasarlara yol açabilir.
Kojik asit nedir, ne işe yarar, zararlı mı, yan etkileri neler?
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Hatice Uce Özkol, olay sonrası yaptığı açıklamada, kullanılan ürünün içerisinde yüksek oranda kojik asit tespit ettiklerini söyledi.
Kojik asit, mantar türlerinden elde edilen bir bileşen olup, kozmetik sektöründe leke tedavisi ve cilt aydınlatma amacıyla kullanılır. Güvenli dozlarda etkili olabilir, ancak yüksek konsantrasyonlu ve bilinçsiz kullanımlarda ciddi reaksiyonlara yol açar.
Kojik asidin bilinen yan etkileri:
Ciltte tahriş, yanma hissi
Alerjik reaksiyon, kaşıntı, kızarıklık
Kuruluk, pullanma
Güneş ışığına karşı hassasiyet
Pigmentasyon bozuklukları
Ciltte kezzap etkisine benzer kimyasal yanıklar
Prof. Dr. Özkol: “Bu maddelerin yoğun kullanımı adeta kezzap etkisi yaratıyor. Ciltte geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabilir” dedi.
Cilt beyazlatıcı kremler neden tehlikeli, hangi maddelerden kaçınmak gerekiyor?
Beyazlatıcı kremlerin içinde yer alan bazı maddeler, dünya genelinde sağlık otoriteleri tarafından sınırlı kullanıma tabi tutulmuştur. Örneğin:
Hidrokinon, ABD FDA tarafından sadece reçeteli olarak kullanılmasına izin verilen bir maddedir.
Cıva, birçok ülkede kozmetik ürünlerde kullanımı yasaklanmıştır.
Steroidler, uzun vadede ciltte incelme, damar belirginleşmesi ve bağışıklık zayıflığı gibi etkilere yol açabilir.
Bu maddeler kısa vadede cilt tonunu açsa da, uzun vadede:
Cildin koruyucu tabakasını zayıflatır
Enfeksiyonlara açık hale getirir
Güneş ışığına karşı hassasiyet oluşturur
Kalıcı lekelenmelere neden olabilir
Hormonal dengeyi bozabilir
Cilt beyazlatıcı kremler nasıl kullanılmalı, nelere dikkat edilmeli?
Dermatoloji uzmanları, beyazlatıcı kremlerin asla rastgele kullanılmaması gerektiğini belirtiyor. Bu tür ürünleri kullanmadan önce yapılması gerekenler şunlardır:
Ürün içeriği mutlaka okunmalı, hidrokinon, cıva, steroid içeren ürünlerden kaçınılmalıdır
Sadece doktor tavsiyesi ile beyazlatıcı ürün kullanılmalıdır
Ürün, yalnızca güvenilir markalardan ve eczanelerden temin edilmelidir
Kullanım öncesi küçük bir bölgede “patch test” yapılmalı, alerjik reaksiyon kontrol edilmelidir
Güneşe çıkmadan önce mutlaka yüksek korumalı güneş kremi kullanılmalıdır
Doğal içerikli ve bitkisel ürünler tercih edilmeli, uzun süreli kullanım yapılmamalıdır
Sosyal medya ve internetten alınan kremlere dikkat! Ruhsatsız ürünler ciddi risk taşıyor
Uzmanlar özellikle sosyal medya fenomenleri ve influencer’lar tarafından tanıtılan ürünlere karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor. Birçok ürün ruhsatsız, içerik denetimsiz ve üretim standardı belirsiz şekilde pazarlanıyor.
Prof. Dr. Özkol:
“Halkımız lütfen bilinçli olsun. Güzellik uğruna sağlığınızdan olmayın. Özellikle rengi açar, beyazlatır gibi vaatlerle satılan her ürün güvenli değildir.”
Cilt beyazlatıcı krem zararları, en çok kimlerde risklidir?
Bu kremler özellikle:
Hassas ciltli bireylerde
Alerji geçmişi olanlarda
Koyu ten rengine sahip kişilerde
Hamile ve emziren kadınlarda
Güneşe maruz kalma oranı yüksek bireylerde
çok daha büyük risk taşır. Uzun vadede bu ürünler cilt kanseri riskini artırabilecek sonuçlar bile doğurabilir.