E vitamini, yağda çözünen ve vücutta depolanabilen bir vitamin olarak birçok organın düzenli çalışmasında rol oynuyor. Tahıllar, bitkisel yağlar, kuruyemişler ve yeşil sebzeler başta olmak üzere çeşitli besinlerde bulunan E vitamini, pişirme sıcaklıklarına dayanıklı yapısıyla biliniyor. Ancak kızartma ve tahıl öğütme işlemlerinde vitamin kaybı yaşanabiliyor.
E VİTAMİNİNİN ÖZELLİKLERİ
E vitamini, alfa, beta, gama ve delta tokoferolleri içeren bir bileşime sahip bulunuyor. Vücutta serbest radikallerle mücadele eden bir antioksidan olarak görev yapıyor. Tahıllar, bitkisel yağlar, kuruyemişler ve yeşil yapraklı sebzeler, E vitamininin doğal kaynakları arasında yer alıyor. Yüksek sıcaklığa dayanıklı olmasına rağmen kızartma gibi işlemler vitamin kaybına yol açabiliyor.
E VİTAMİNİNİN FONKSİYONLARI
E vitamini, bağışıklık fonksiyonuna katkı sağlıyor ve vücudu enfeksiyon hastalıklarına karşı destekliyor. Ciltte nem kaybının önlenmesinde ve hücre zarlarının korunmasında rol oynuyor. Yaşlanma etkileri, akne, egzama ve sedef gibi çeşitli cilt sorunlarında E vitamini içeren ürünlerin destekleyici olarak kullanılabildiği biliniyor. Ayrıca göz sağlığı açısından yeterli alımı önem taşıyor.
E VİTAMİNİNİN DİĞER ETKİLERİ
Bilimsel araştırmalarda E vitamininin, serbest radikallerle ilişkili bazı kronik hastalık süreçlerinde rol oynayan mekanizmalar üzerinde etkili olabileceği belirtiliyor. Nitrat toleransının önlenmesine ve sarı tırnak sendromu gibi durumların destekleyici tedavisinde kullanılmasına yönelik bulgular bulunuyor. C, beta karoten ve çinko ile birlikte alındığında yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskinin azaltılmasına katkı sağlayabildiği ifade ediliyor.
E VİTAMİNİ İÇEREN BESİNLER
E vitamini özellikle bitkisel yağlarda, kuruyemişlerde, tohumlarda, meyve ve sebzelerde bulunuyor. Buğday tohumu yağı, ayçiçeği yağı, badem, fıstık, pancar yaprakları, kara lahana, ıspanak, kabak, kırmızı dolmalık biber, kuşkonmaz, mango, avokado gibi besinler E vitamini açısından zengin içerik sunuyor. Bazı gıdaların porsiyon başına E vitamini miktarı değişiklik gösteriyor.
E VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNİ BELİRTEN DURUMLAR
E vitamini eksikliği yaygın görülmüyor ancak bebeklerde ve yağ emilim bozukluğu olan kişilerde risk artıyor. Yetişkinlerde günlük ihtiyaç erkeklerde 4 mg, kadınlarda 3 mg olarak belirtiliyor. Eksiklik durumunda kas güçsüzlüğü, göz hareketlerinde bozulma, görme problemleri, bağışıklık fonksiyonlarında zayıflama, ataksi ve uzun vadede karaciğer-böbrek sorunları ortaya çıkabiliyor. Abetalipoproteinemi ve AVED gibi kalıtsal hastalıklarda yüksek doz takviye gerekebiliyor.
E VİTAMİNİ FAZLALIĞI VE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ
Uygun dozlarda alındığında E vitamini genellikle güvenli kabul ediliyor. Nadiren bulantı, gaz ve ishal gibi şikayetler bildirilmiş durumda. Kan pıhtılaşmasını yavaşlatabildiği için kan sulandırıcı ilaç kullananların doktor önerisi olmadan takviye almaması gerekiyor. Bazı antidepresanlar, antipsikotikler, beta blokerler ve aspirin ile etkileşim gösterebildiği için bu ilaçlarla birlikte kullanımda tıbbi değerlendirme önem taşıyor.
E VİTAMİNİ VE ALZHEİMER İLİŞKİSİ
E vitamininin Alzheimer hastalığıyla ilişkisine yönelik araştırmalarda, tüm E vitamini düzeyleri yüksek olan bireylerde hastalığın görülme olasılığının daha düşük olduğuna dair bulgular yer alıyor. Ancak takviye kullanımının hastalığın seyrini değiştirmediğini gösteren çalışmalar da bulunuyor. Bu nedenle konuya ilişkin kesin bir sonuç ortaya konmuş değil.
E VİTAMİNİ VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
E vitamininin T lenfositleri adı verilen bağışıklık hücrelerinin seviyelerini destekleyebildiği, bu hücrelerin görevlerini yerine getirmesine katkı sağladığı bildiriliyor. T hücreleri yaşla birlikte azaldığından, E vitamini alımının bağışıklık fonksiyonlarının korunmasına yardımcı olabileceği belirtiliyor.
