JETLAG NEDİR?
Jetlag (uçuş yorgunluğu), vücudun iç saatinin (sirkadiyen ritim) hızlı zaman dilimi değişikliğiyle uyum sağlayamaması sonucu ortaya çıkan geçici bir uyku-uyanıklık bozukluğudur. Özellikle doğu-batı yönünde uzun süreli uçuşlarda görülür.
Vücudun biyolojik saati günün hangi saatinde uyumalı, yemeli veya enerjik olman gerektiğini belirler. Bir anda 4-10 saatlik zaman farkına geçince bu sistem şaşar ve jetlag belirtileri ortaya çıkar.
UÇAKTA UYKU YÖNETİMİ ÖNEM TAŞIYOR
Uzmanlar, gidilecek ülkenin saat farkına göre uçakta uyumanın veya uyanık kalmanın jetlag’in şiddetini belirlediğini vurguluyor. Kabin havasının kuruluğu nedeniyle uçuş boyunca bol su tüketilmesi, kafein ve alkolden uzak durulması öneriliyor.
UYKU DÜZENİNE HIZLA GİRİLMELİ
Uzmanlar, varış sonrasında uyku düzenine zorlanarak da olsa uyum sağlamanın iyileşme sürecini kısalttığını belirtiyor. Gündüz yapılacak kısa kestirmelerin 20–30 dakikayla sınırlı olması gerektiği ifade ediliyor.
MELATONİN TAKVİYESİ TERCİH EDİLEBİLİYOR
Bazı yolcular için doktor kontrolünde kullanılan melatonin takviyesinin biyolojik saatin yeniden düzenlenmesinde etkili olabildiği belirtiliyor.
VARIŞTAN SONRA GÜN IŞIĞI ALIN
Jetlag’i yenmenin en güçlü yöntemlerinden biri gün ışığına çıkmak. Vücudun biyolojik saati, dış ortamdan gelen ışığa göre kendini yeniden ayarlıyor. Bu nedenle özellikle varışın ilk günlerinde gün ışığından maksimum fayda sağlanması tavsiye ediliyor.
