YAREN TEKİN/ ÖZEL HABER
Hipnoz, toplumda uzun yıllardır yanlış anlaşılan ve çoğunlukla dizi ya da filmlerdeki sahnelerle zihinlere yerleşmiş bir kavram olarak öne çıkıyor. Uzman Klinik Psikolog Metin Aydın, hipnozun aslında bilimsel bir yöntem olduğunu belirterek, yanlış algıları düzeltmek amacıyla sorularımızı yanıtladı.
HİPNOZ KAVRAMI VE YANLIŞ ALGILAR
Hipnozun nasıl tanımlandığını sorduğumuzda Metin Aydın şu ifadeleri kullandı:
“Hipnoz, aslında zihinle bedeni birlikte rahatlatan, kişinin bilinçli farkındalığını farklı bir düzleme taşıyan bir yöntemdir. Halk arasında sanıldığı gibi iradeyi kaybetme, karşısındaki kişinin kuklası haline gelme ya da sırlarını açıklama hâli değildir. Dizi ve filmlerde gördüğümüz ‘parmağımı şıklatınca uyuyacaksın’ sahneleri bir illüzyondur. Klinik hipnozda kişi daima kontrol sahibidir, yalnızca dikkatini derinleşmiş bir odak haline getirir.”
HİPNOZ SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Hipnoz sürecinin işleyişini anlatan Aydın, “Hipnoz, danışanın güven içinde gözlerini kapatıp iç dünyasına yöneldiği, derin bir gevşeme ve yoğunlaşma halidir. Terapist, yönlendirici telkinlerle kişinin zihinsel kaynaklarına ulaşmasını kolaylaştırır. Ancak burada altı çizilmesi gereken nokta şudur: hipnoz bir uyku değildir, danışan her an çevresinde olan bitenin farkındadır. Yani kişi, istemediği bir şeyi söylemek veya yapmak zorunda bırakılmaz; tam tersine, kendi iradesiyle yön verir.” dedi.
HANGİ DURUMLARDA KULLANILIYOR?
Hipnozun hangi alanlarda kullanıldığına ilişkin sorumuza ise şu yanıtı verdi:
“Hipnoz; kaygı bozuklukları, panik atak, fobiler, sınav stresi, travma sonrası yaşantılar, kronik ağrı yönetimi, sigara bırakma ve bazı psikosomatik rahatsızlıklarda destekleyici olarak kullanılabilir. Ayrıca anesteziye yardımcı bir yöntem olarak da tıpta yer bulur. Elbette hipnoz tek başına mucize yaratmaz; genellikle psikoterapi veya tıbbi tedaviyle birlikte uygulandığında etkili olur.”
ETKİNLİK KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞİYOR
Hipnozun herkeste aynı şekilde etkili olup olmadığına dair sorumuza Aydın, “Hayır, herkesin hipnoza yatkınlığı farklıdır. Bazı kişiler kolayca derin gevşemeye ulaşırken, bazılarında daha yüzeysel kalır. Bu durum kişilik özellikleri, dikkat kapasitesi ve o anki motivasyonla ilgilidir. Dolayısıyla hipnoz, herkes için faydalı olabilir ama herkes aynı yoğunlukta deneyimlemez.” şeklinde yanıt verdi.
TERAPİ YÖNTEMLERİYLE BİRLİKTE KULLANIM
Hipnozun ilaç tedavisi ve diğer terapi yöntemleriyle ilişkisine değinen Aydın, şu açıklamayı yaptı:
“Hipnoz, ilaç tedavisini veya psikoterapiyi yerine geçmez, onları tamamlar. Örneğin kaygı tedavisinde ilaçlar semptomları azaltırken, hipnoz zihinsel odaklanmayı güçlendirip gevşemeyi öğretir. Böylece kişi hem biyolojik hem de psikolojik düzeyde desteklenmiş olur.”
MİTLER VE GERÇEKLER
Yanlış: Hipnozda insan iradesini kaybeder.
Gerçek: “Hipnozda kontrol danışandadır; kişi istemediği hiçbir şeyi yapmaz.”
Yanlış: Hipnoz yapan kişi karşısındakini kukla gibi yönetir.
Gerçek: “Terapist yalnızca rehberlik eder. Hipnoz, bir ‘zihin kontrolü’ değil, kişinin kendi kaynaklarını keşfetmesidir.”
Yanlış: Hipnoz sihirli bir yöntemdir, mucize yaratır.
Gerçek: “Hipnoz bilimsel temellidir ve diğer tedavilerle birlikte kullanıldığında fayda sağlar.”
TÜRKİYE’DE KİMLER HİPNOZ YAPABİLİR?
Türkiye’de hipnoz uygulama yetkisine ilişkin Aydın şunları kaydetti:
“Türkiye’de hipnoz uygulama yetkisi yalnızca hekimler (özellikle psikiyatristler, anestezi uzmanları, diş hekimleri) ve klinik psikologlardadır. Bunun dışındaki kişilerin yaptığı uygulamalar yasal değildir ve güvenlik riski taşır. Bu nedenle bireylerin, hipnoz desteği alırken uzmanlık belgelerini sorgulamaları çok önemlidir.”
Metin Aydın, hipnozun yanlış bilinenlerin aksine iradeyi devre dışı bırakan bir yöntem değil, kişinin içsel kaynaklarını kullanmasına yardımcı olan bilimsel bir terapi desteği olduğunu belirterek sözlerini şöyle tamamladı:
“İnsanın zihinsel derinlikleri ve bilinç hâllerine dair merakım, beni hipnoza eğitimi almaya yöneltti. İnsan beyninin kendi iç kaynaklarını nasıl aktive edebildiğini görmek bana büyüleyici geldi. Hipnoz, bu anlamda hem merakımı hem de mesleki ilgimi besleyen bir alan oldu.”
