Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'nin İstanbul’da gerçekleştirdiği üçlü zirve, Akdeniz jeopolitiğinde dikkat çeken bir kırılma noktasına işaret etti. Zirvede ele alınan enerji ve göç başlıkları, Türkiye’nin bölgesel aktör rolünü daha da pekiştirirken, İtalya'nın Ankara ile yakınlaşarak Mattei Planı’nı uygulama hedefi dikkat çekti.
İTALYAN BASININDAN DİKKAT ÇEKEN MANŞETLER
İtalya merkezli yayın organları, zirveye geniş yer ayırdı. Il Sussidiario gazetesi, görüşmeyi “eşi benzeri görülmemiş” bir diplomatik temas olarak tanımlarken, Il Foglio ise Türkiye'nin Libya’daki etkisini İtalya açısından yasa dışı göçle mücadelede “vazgeçilmez” olarak niteledi. Göç ve enerji ekseninde derinleşen işbirliğinin Roma açısından stratejik değer taşıdığı vurgulandı.
MATTEI PLANI İÇİN TÜRKİYE İLE YENİ İTTİFAK
İtalya’nın 2023 yılında ilan ettiği Mattei Planı, Kuzey Afrika ve Akdeniz'de enerji kaynaklarının yönetiminde aktif rol oynamayı amaçlıyordu. İtalyan analistlere göre, Roma yönetimi bu planı Türkiye ile ortak bir strateji doğrultusunda yürütmek istiyor. 2019’da Türkiye ile Libya arasında imzalanan münhasır ekonomik bölge anlaşmasının EastMed doğalgaz projesine karşı denge unsuru olduğunu hatırlatan yorumcular, Meloni hükümetinin bu iş birliğiyle enerji koridorlarında söz sahibi olmayı hedeflediğini yazdı.
GÖÇ KONUSU GÜNDEMİN MERKEZİNDE
Zirvede ön plana çıkan bir diğer başlık ise yasa dışı göçtü. Meloni’nin zirveden hemen önce Tunus’a gerçekleştirdiği ziyaretin ardından İstanbul’da bu gündemi Erdoğan’la detaylı şekilde ele aldığı aktarıldı. Türkiye’nin, Libya’daki askeri ve diplomatik varlığı sayesinde göç yollarını denetleme kapasitesi, Roma için Ankara’yla yakın teması zorunlu kılıyor.
ATİNA’DA DİPLOMATİK HAYAL KIRIKLIĞI
Zirvenin Yunanistan’da yarattığı etki ise tam anlamıyla bir diplomatik rahatsızlığa dönüştü. SYRIZA, hükümetin bölgesel diplomaside izole kaldığını belirterek “Yunan hükümeti için uluslararası alanda bir başarısızlık” değerlendirmesinde bulundu. Açıklamada, “Miçotakis’in izlediği dış politika, Yunanistan’ı bölgede yalnız bıraktı; Türkiye ise artık belirleyici güç konumunda” ifadelerine yer verildi.
YUNAN BASINI: MELONİ YÜZÜNÜ TÜRKİYE’YE DÖNDÜ
Yunanistan’ın önde gelen gazetelerinden Kathimerini, Türkiye ve İtalya’nın geliştirdiği iş birliğine dikkat çekti. Naftemporiki gazetesi ise “Meloni, Yunanistan’a sırtını döndü” manşetiyle Atina’nın bu üçlü görüşmeye davet edilmemesini eleştirdi. Gazete, “Erdoğan, Meloni hükümetine giderek daha fazla yaklaşıyor. İstanbul’daki buluşma, Libya Başbakanı’nın katılımından fazlasını ifade ediyor” ifadelerini kullandı.
ANKARA'NIN ROLÜ DERİNLEŞİYOR
İtalyan ve Yunan analizlerde ortak görüş, Türkiye’nin yalnızca Libya’da değil, tüm Akdeniz genelinde jeopolitik oyunun kurallarını yeniden yazdığı yönünde. Liberal gazetesi, Erdoğan’ın güçlenen savunma sanayisiyle “Müslüman dünyada liderliğini pekiştirdiğini” belirtirken, İtalyan yorumcular Ankara’nın enerji diplomasisinde artık “oyun kurucu” pozisyonunda yer aldığını yazdı.
