Jinekolojik muayene kadınların üreme sistemi organlarının genel sağlık durumunu değerlendirmek amacıyla yapılan bir muayenedir. Bu muayene; karın içindeki rahim, yumurtalık ve tüplerin yanı sıra dış üreme organlarının da ayrıntılı şekilde incelenmesini kapsar. Kadın hastalıklarının erken teşhisi ve tedavisi açısından önemli bir tanı yöntemidir.
JİNEKOLOJİK MUAYENE NASIL YAPILIR?
Jinekolojik muayene, genel sağlık değerlendirmesi ile başlar. Hastanın nabzı, tansiyonu, kansızlık durumu, meme ve koltuk altı bölgesi kontrol edilir. Ardından karın bölgesinde hassasiyet, ameliyat izleri ve olası anormallikler gözlemlenir. Jinekolojik masada yapılan değerlendirmede vulva, vajina ve rahim ağzı incelenir. Spekulum adı verilen alet yardımıyla rahim ağzı gözlemlenir ve gerekli görülürse smear testi yapılır. Ultrasonografi kullanılarak rahim ve yumurtalıklardaki olası patolojiler değerlendirilir.
JİNEKOLOJİK MUAYENEDE NELER YAPILIR?
Hastanın mesanesini boşaltması istenir ve sırt üstü pozisyonda muayene masasına yerleştirilir. Vajen ve dış genital bölge spekulum yardımıyla incelenir. Transvajinal ultrasonografi ile rahim ve yumurtalık yapısı görüntülenir. Ardından bimanuel muayene adı verilen elle yapılan değerlendirmede, rahim ve yumurtalıkların durumu kontrol edilir. Bu aşamada rahimdeki sertlik, büyüme veya kitle gibi bulgular tespit edilebilir.
SİKLOLOJİK TESTLER VE DEĞERLENDİRMELER YAPILIR
Jinekolojik muayenede sık olarak smear testi uygulanır. Servikovajinal smear (CVS) olarak bilinen bu test, rahim ağzındaki hücrelerin plastik bir fırça yardımıyla örneklenmesiyle yapılır. Bu test, rahim ağzı kanseri öncüsü hücrelerin tespiti açısından önem taşır. Ayrıca, hastanın ıkınması istenerek mesane, rektum veya bağırsak sarkması gibi durumlar da değerlendirilir.
HASTAYA YÖNELTİLEN SORULAR
Muayene sırasında hastanın jinekolojik öyküsü alınır. Bu kapsamda adet düzeni, son adet tarihi, adet süresi, kanama miktarı, vajinal akıntı varlığı, idrar kaçırma durumu, doğum veya kürtaj geçmişi, cinsel ilişki sıklığı ve ağrı varlığı gibi konular sorgulanır. Ayrıca, geçirilmiş ameliyatlar ve kullanılan ilaçlar da değerlendirilir.
BAKİRELERDE JİNEKOLOJİK MUAYENE NASIL YAPILIR?
Bakirelerde jinekolojik muayene, kızlık zarına zarar verilmemesi için farklı yöntemlerle yapılır. Bu hastalarda vajinal yoldan muayene yerine kasık ultrasonografisi tercih edilir. Spekulum veya transvajinal ultrason kullanılmaz. Gerektiğinde vajen girişinden kültür örneği alınabilir.
JİNEKOLOJİK MUAYENE KİMLERE VE NE ZAMAN YAPILIR?
Jinekolojik muayene, ilk cinsel ilişkiden sonra düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Cinsel deneyimi olmayan kadınlarda ise sadece dış genital bölge ve kasık ultrasonu ile değerlendirme yapılabilir. Hiçbir şikayeti olmayan kadınların dahi yılda bir kez jinekolojik muayeneden geçmeleri önerilir. Bu sayede olası hastalıkların erken teşhisi sağlanabilir.
JİNEKOLOJİK MUAYENE NEDEN YAPILIR?
Jinekolojik muayene; anormal vajinal kanama, akıntı, kasık ağrısı, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, kısırlık değerlendirmesi, doğum takipleri ve spiral uygulamaları gibi durumlarda yapılır. Ayrıca rahim, yumurtalık ve tüplerdeki iyi ya da kötü huylu tümörlerin tespitinde de önemli rol oynar.
JİNEKOLOJİK MUAYENE SIKLIĞI
Jinekolojik muayene yılda bir kez yapılmalıdır. Ancak HPV enfeksiyonu, vajinal akıntı, ağrı veya kanama gibi şikayetlerin varlığında muayene sıklığı artırılabilir. Bu değerlendirme, doktor önerisiyle belirlenir.
JİNEKOLOJİK MUAYENE AĞRILI MIDIR?
Jinekolojik muayene genellikle ağrısız bir işlemdir. Dış genital organların incelenmesiyle başlar. Spekulum kullanımı sırasında hafif rahatsızlık hissedilebilir. Ancak su bazlı kayganlaştırıcı kullanımı bu durumu azaltır. Ardından bimanuel muayene ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilir. Uygulama doğru teknikle yapıldığında ciddi bir ağrı beklenmez.
VAJİNAL ULTRASON YAPILIR MI?
Jinekolojik muayene çoğunlukla transvajinal ultrasonografi ile tamamlanır. Bu yöntem, jinekolojik organları net şekilde görüntüler ve bimanuel muayenede fark edilemeyen patolojilerin tespitini sağlar. Böylece rahim, yumurtalık ve tüplerle ilgili erken teşhis imkanı sunar.
