Fizyopatoloji ve Yaşam Tarzı Tıbbı Uzmanı Prof. Dr. Mehtap Kaçar, kas kütlesi ve gücünün yaşla birlikte azalmasının doğal bir süreç olduğunu, ancak sarkopeni adı verilen kas erimesi hastalığında bu kaybın çok daha hızlı gerçekleştiğini belirtiyor. Prof. Kaçar, hastalığı frenlemenin hatta etkilerini tersine çevirebilmenin mümkün olduğunu vurguluyor.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Sarkopeni en sık 60 yaş ve üzeri bireylerde görülüyor. Diyabet, kalp-damar hastalıkları ve hipertansiyon gibi kronik rahatsızlıkları olan kişilerde risk artıyor. Hastalık kadın ve erkekleri eşit oranda etkiliyor.
GÜNLÜK YAŞAMA ETKİLERİ
Kas erimesi, kas liflerinin hem sayısını hem de boyutunu azaltarak kasların incelmesine neden oluyor. Bu durum; yürüme, merdiven çıkma, oturup kalkma, alışveriş poşeti taşıma gibi günlük aktiviteleri zorlaştırıyor. Özellikle bacak kaslarının zayıflaması yaşlılarda düşme riskini artırarak kalça kırıkları ve kafa travmalarına yol açabiliyor.
EN YAYGIN NEDEN YAŞLANMA
Kas kaybı genellikle 30’lu yaşlardan itibaren başlıyor. Sarkopeninin en önemli nedeni yaşlanma sürecinde vücudun protein üretimindeki yetersizlik olarak gösteriliyor. Hormon değişiklikleri, fiziksel hareketsizlik, obezite, kronik hastalıklar, yetersiz beslenme ve insülin direnci de diğer risk faktörleri arasında.
TEŞHİS VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Sarkopeni teşhisinde yürüyüş testi, denge testleri ve el kavrama gücü ölçümü gibi yöntemler kullanılıyor. Ayrıca vücut empedans analizi ve bilgisayarlı tomografi gibi tekniklerle kas kütlesi değerlendirilebiliyor.
Tedavide kişiselleştirilmiş egzersiz programları ve protein ağırlıklı beslenme temel rol oynuyor. Uzmanlar, yaşam tarzı değişikliklerinin hastalığı yavaşlatabileceğini ve hatta tersine çevirebileceğini belirtiyor.
BESLENME VE VİTAMİN DESTEĞİ
Sarkopeniye karşı tavuk, balık, kırmızı et, yumurta, süt ürünleri, baklagiller ve kuruyemişlerin düzenli tüketilmesi öneriliyor. Ayrıca B12, folat, C, E ve D vitaminleri kas ve kemik sağlığı için kritik öneme sahip. D vitamini eksikliğinin mutlaka tedavi edilmesi gerektiği belirtiliyor.
EGZERSİZİN ÖNEMİ
Düzenli egzersiz, kas kaybını önlemede en etkili yöntemlerden biri. Uzmanlar, aerobik, direnç ve esneme egzersizlerinin birlikte yapılmasını tavsiye ediyor. İleri yaşlarda haftada 3 gün, ortalama 30 dakikalık direnç egzersizleri etkili olurken, direnç bantları ve evde su şişeleriyle yapılacak ağırlık çalışmaları da kas kütlesinin korunmasına yardımcı oluyor.
GEÇ OLMADAN ÖNLEM ALIN
Kas kaybı genellikle 35-40 yaşından itibaren başlıyor. Araştırmalar, 80 yaşındaki bireylerin kas kütlelerinin yarısını kaybettiğini gösteriyor. Uzmanlar, “Kaslarınızı kullanmazsanız kaybedersiniz” diyerek sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku, stres kontrolü ve zararlı alışkanlıklardan uzak durmanın sarkopeniye karşı en etkili korunma yolları olduğunu hatırlatıyor.
