Kış aylarında günlerin kısalması, güneş ışığının azalması ve havanın soğumasıyla birlikte birçok kişi kendini daha yorgun, isteksiz ve mutsuz hissediyor. Halk arasında “kış hüznü” olarak bilinen bu durum, bazı kişilerde Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu yani kış depresyonuna dönüşebiliyor. Uzman Psikolog Metin Aydın ve Uzman Klinik Psikolog Dilşad Taşkıran, kış depresyonu belirtilerini, risk gruplarını ve bu dönemde ruh sağlığını korumak için yapılması gerekenleri anlattı.
KIŞ DEPRESYONU NASIL ORTAYA ÇIKIYOR?
Metin Aydın, kış depresyonunun en temel sebebinin güneş ışığının azalması olduğunu belirtti. “Günlerin kısalmasıyla biyolojik ritim bozuluyor, serotonin ve melatonin hormonlarındaki değişim ruh halini etkiliyor. Eğer mutsuzluk, isteksizlik ve uyku sorunları uzun süre devam ediyor ve kişinin günlük yaşamını bozuyorsa, basit bir kış hüznü değil kış depresyonu söz konusudur” dedi.
Dilşad Taşkıran ise sürecin sosyal ve psikolojik boyutuna dikkat çekti: “Yaz ayları tatil, eğlence ve dinlenmeyle özdeşleşir. Kış ayları ise sorumluluklara geri dönüş olarak algılanır. Tatilden keskin bir dönüş ve kasvetli hava birleşince mevsimsel depresyon kaçınılmaz hale gelebilir. Burada önemli olan kişinin bulunduğu düzene ne kadar sürede adapte olabildiğidir.”
KIŞ DEPRESYONU BELİRTİLERİ
Uzmanlara göre kış depresyonunun en sık görülen belirtileri şunlardır:
- Günün büyük bölümünde mutsuzluk ve umutsuzluk
- Daha önce keyif veren aktivitelerden zevk almama
- Uyku ve iştah düzensizlikleri
- Odaklanma güçlüğü
- Sosyal hayattan uzaklaşma ve yalnızlaşma
- Sürekli yorgunluk hissi
Aydın, belirtilerin uzun süre devam etmesi ve işlevselliği bozması halinde bir uzmandan destek alınması gerektiğini vurguladı.
KIŞ DEPRESYONUNA NE İYİ GELİR?
Her iki uzman da küçük ama düzenli alışkanlıkların kış depresyonuna karşı koruyucu etkisi olduğunu belirtti. İşte öneriler:
- Güneş ışığından yararlanmak: Günün aydınlık saatlerinde dışarı çıkmak ya da ışık alan bir yerde vakit geçirmek.
- Düzenli egzersiz: 20-30 dakikalık yürüyüş bile mutluluk hormonlarını artırır.
- Uyku düzeni: Aynı saatte uyuyup uyanmak, ekran süresini azaltmak biyolojik ritmi dengeler.
- Sağlıklı beslenme: Omega-3, sebze ve protein ağırlıklı beslenme duygu durumunu destekler.
- Sosyal temas: Arkadaşlarla vakit geçirmek, aileyle zaman paylaşmak ruh sağlığını korur.
- Yeni hobiler: Workshoplara katılmak, yeni şehirler keşfetmek, merak duygusunu canlı tutmak.
- Zihinsel egzersizler: Meditasyon, nefes çalışmaları, farkındalık pratikleri.
- Işık terapisi: Özellikle yoğun kış depresyonu yaşayanlarda bilimsel olarak etkili bir yöntem.
KİMLER RİSK GRUBUNDA?
Metin Aydın, daha önce depresyon veya anksiyete öyküsü olanların risk grubunda olduğunu belirtti. Ayrıca genetik yatkınlığı bulunanlar, kadınlar ve genç yetişkinlerin de kış depresyonuna daha yatkın olduğunu söyledi.
Taşkıran ise yoğun iş temposu yaşayanların ve yaz aylarını çok aktif geçiren bireylerin kışın bu hareketliliğin eksikliğini hissettiklerini belirterek, “Aktiviteleri yıl boyunca eşit şekilde dağıtmak ruh sağlığı açısından daha sağlıklıdır” dedi.
Uzmanlar ayrıca sosyal destekten yoksun kişilerin, yalnız yaşayanların ve stresli iş hayatına sahip olanların da risk altında olduğunu ifade etti.
‘KIŞ NE KADAR UZUN OLURSA OLSUN, BAHAR GELİR’
Uzman Psikolog Metin Aydın, kış depresyonuna karşı umutlu olunması gerektiğini belirterek, “Kış ne kadar uzun olursa olsun, bahar mutlaka gelir. Küçük adımlar atarak baharı beklerken içimizdeki ışığı canlı tutabiliriz” dedi.
Dilşad Taşkıran ise bu dönemde bireylerin kendilerini gözlemlemelerinin önemine dikkat çekti: “Mevsimsel depresyonu tamamen engelleyemeyebiliriz ama kendimize yatırım yaparak bu süreci daha sağlıklı geçirebiliriz.”
