HDL kolesterol, halk arasında “iyi kolesterol” olarak bilinen ve kanda biriken kötü kolesterolü karaciğere taşıyarak vücuttan atılmasını sağlayan bir lipoprotein türüdür. Sağlıklı seviyelerde olması, kalp ve damar sağlığının korunmasında kritik rol oynar.
HDL KOLESTEROL NEDİR?
HDL (yüksek yoğunluklu lipoprotein), vücuttaki fazla kolesterolü dokulardan alarak karaciğere taşır ve atılımını sağlar. LDL’nin aksine damar sertliği riskini azaltır ve kalp-damar sağlığını koruyucu etki gösterir. HDL kolesterolün yüksek olması kalp krizi ve inme riskini düşürürken, düşük olması bu riskleri artırabilir.
HDL KOLESTEROL KAÇ OLMALI?
HDL kolesterol değerleri yaş ve cinsiyete göre değişiklik gösterir:
-
Erkeklerde: 40 mg/dL ve üzeri normal kabul edilir.
-
Kadınlarda: 50 mg/dL ve üzeri değerler sağlıklı olarak değerlendirilir.
-
Çocuklarda: 35 mg/dL’nin üzeri normaldir.
HDL tek başına değerlendirilmez; LDL ve toplam kolesterol değerleri de göz önünde bulundurulur.
HDL KOLESTEROL DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR?
HDL kolesterol düşüklüğü, kandaki iyi kolesterolün normalin altında olması durumudur. 40 mg/dL’nin altındaki değerler genellikle riskli kabul edilir. Bu durum, damarların kolesterol birikimine karşı korunmasız kalmasına ve uzun vadede kalp-damar hastalıkları riskinin artmasına yol açar.
HDL KOLESTEROL DÜŞÜKLÜĞÜNÜN NEDENLERİ
HDL düşüklüğü genellikle yaşam tarzı ve genetik faktörlerden kaynaklanır:
-
Sağlıksız ve yağlı beslenme
-
Hareketsiz yaşam tarzı
-
Sigara kullanımı
-
Aşırı alkol tüketimi
-
Obezite ve insülin direnci
-
Tip 2 diyabet ve metabolik sendrom
-
Bazı ilaçlar veya hormonal dengesizlikler
HDL KOLESTEROL DÜŞÜKLÜĞÜNÜN BELİRTİLERİ
HDL düşüklüğü genellikle belirti vermez. Ancak zamanla göğüs ağrısı, nefes darlığı, efor sırasında çabuk yorulma, kilo artışı ve yüksek tansiyon gibi dolaylı bulgular görülebilir. Düşük HDL, damar tıkanıklığına, kalp krizi ve inme riskine zemin hazırlar.
HDL DEĞERİ NASIL YÜKSELTİLİR?
HDL seviyesini artırmanın en etkili yolları şunlardır:
-
Düzenli egzersiz (haftada 150 dakika orta şiddette aktivite)
-
Zeytinyağı, avokado, balık ve kuruyemiş gibi sağlıklı yağlar tüketmek
-
Sigara bırakmak
-
Alkolü sınırlı tüketmek
-
Kilo vermek ve bel çevresindeki yağlanmayı azaltmak
-
Omega-3 ve lif açısından zengin beslenmek
-
Stres yönetimi ve kaliteli uyku alışkanlıkları kazanmak
Gerekirse doktor kontrolünde HDL’yi artırıcı ilaç veya takviyeler kullanılabilir.
HDL KOLESTEROLÜN YÜKSEK OLMASI
HDL’nin yüksek olması genellikle kalp sağlığı için faydalıdır. Ancak aşırı yüksek değerler nadir durumlarda iltihaplanma veya genetik hastalıkların göstergesi olabilir. Bu nedenle çok yüksek HDL seviyeleri de doktor tarafından değerlendirilmelidir.
