Mavi Dil Hastalığı, geviş getiren hayvanlarda görülen ve özellikle kan emen culicoides türü sinekler aracılığıyla bulaşan viral bir hastalıktır. İlk kez 20. yüzyılın başında tanımlanan bu hastalık, günümüzde iklim değişikliği nedeniyle daha geniş alanlara yayılabilmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan resmi açıklamalara göre mavi dil hastalığı insanlara bulaşmaz, yani insan sağlığı açısından bir risk taşımamaktadır. Ancak özellikle koyun ve keçi sürülerinde ağır seyretmesi nedeniyle hayvancılıkta ciddi ekonomik kayıplara yol açabilmektedir.
Mavi Dil Hastalığı belirtileri nelerdir
Mavi dil hastalığı, en ağır belirtilerini koyunlarda göstermektedir. Sığırlarda ise daha hafif seyreder. En sık görülen belirtiler şunlardır:
Yüksek ateş (40–41 derece)
Aşırı salya ve tükürük akıntısı
Başlangıçta şeffaf, ilerleyen dönemde irinleşen burun akıntısı
Solunum güçlüğü ve kesik nefes alma
Ağız içinde ülser, yara ve nekroz
Dilin şişmesi, morarması ve mavi renge dönmesi
Tırnak aralarında yaralar, ayaklarda topallık
Kilo kaybı, tüy dökülmesi, döl veriminin düşmesi
Ağır vakalarda %30’a kadar ölüm oranı
Mavi Dil Hastalığı nasıl bulaşır
Mavi dil hastalığı hayvandan hayvana doğrudan bulaşmaz. Hastalığı yayan temel unsur, kan emen sineklerdir.
Enfekte hayvandan kan emen culicoides türü sinekler, 1 hafta içinde taşıyıcı hale gelir.
Bu sinekler başka hayvanlara virüsü taşır.
Bazı durumlarda cinsel yolla bulaşma ihtimali de bulunmaktadır.
Bu nedenle özellikle yaz aylarında sinek popülasyonunun arttığı bölgelerde hastalık riski de yükselmektedir.
Mavi Dil Hastalığının teşhisi nasıl yapılır
Hastalığın kesin tanısı laboratuvar testleri ile konulur. Bunun için:
Belirti gösteren hayvanlardan kan örneği alınır.
Burun, ağız ve göz akıntıları incelenir.
Ölen hayvanlarda dalak, karaciğer ve akciğer dokuları laboratuvara gönderilir.
Yalnızca klinik belirtilere bakılarak kesin tanı koymak mümkün değildir.
Mavi Dil Hastalığının tedavisi var mı
Mavi dil hastalığının kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Uygulanan yöntemler daha çok destekleyici tedaviler şeklindedir.
Ateşi düşürmeye yönelik uygulamalar
İştah açıcı ve vitamin takviyeleri
Sıvı kaybını önlemek için destekleyici tedavi
Ağır vakalarda hayvanların imhası gündeme gelebilir. Tarım Bakanlığı’nın yürüttüğü aşılama ve karantina çalışmaları, hastalığın yayılmasını engellemede en etkili yöntemlerdir.
Mavi Dil Hastalığından korunma yöntemleri
Hastalığın tedavisi olmadığından korunma büyük önem taşır:
Aşı uygulamaları (özellikle koyunlarda koruyucu etki sağlar)
Hasta hayvanların karantinaya alınması
Sineklerle mücadele, bataklıkların kurutulması
Tarım Bakanlığı’nın önerdiği şekilde 3 yıl boyunca düzenli aşılama
Ahırların düzenli dezenfeksiyonu ve hayvan hareketlerinin kontrolü
Mavi Dil Hastalığı Türkiye’de yaygın mı
Türkiye’de özellikle koyun sürülerinde yaygın olarak görülmektedir. İklim değişikliği nedeniyle sineklerin daha geniş alanlara yayılması, hastalığın riskini artırmaktadır. Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığı bölgelerde aşılama, karantina ve zaman zaman imha yöntemlerini uygulamaktadır.
Mavi Dil Hastalığı hakkında sık sorulan sorular
Mavi dil hastalığı insana bulaşır mı? Hayır, insanlara bulaşmaz.
Öldürücü müdür? Koyunlarda %30’a varan ölüme sebep olabilir.
Hangi hayvanlarda görülür? Koyun, keçi, sığır, geyik ve bufalo.
Et ve süte bulaşır mı? Hayır, insan sağlığı açısından risk taşımaz.
Aşısı var mı? Evet, özellikle koyunlarda uygulanmaktadır.
İklim değişikliği etkili mi? Evet, sinek popülasyonu arttıkça risk de artar.
