Günlük hayatınızda otururken, yürürken ya da eğilirken birden bacağınızdan aşağıya inen keskin bir ağrı hissediyorsanız, bu tablo siyatik belirtisi olabilir. Peki ama siyatik nedir? Kimlerde görülür? Hangi durumlarda tehlikelidir ve tedavisi nasıldır?
SİYATİK NEDİR?
Siyatik, bel bölgesinden başlayarak kalçadan geçip bacağın arka kısmına kadar uzanan siyatik sinirin tahriş olması veya sıkışması sonucu ortaya çıkan ağrılı bir durumdur. Genellikle tek taraflı seyreder ve sinirin geçtiği güzergah boyunca ağrı, uyuşma veya karıncalanma hissedilir.
SİYATİK SİNİR SIKIŞMASI
Siyatik sinir sıkışması, omurgadaki disklerin kayması, dar kanal, omurga dejenerasyonu veya kas spazmları nedeniyle sinire baskı uygulanması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, kalça, uyluk ve bacak boyunca yayılan yoğun bir ağrıyı tetikler. Uzun süreli oturma veya ağır kaldırma bu baskıyı artırabilir.
SİYATİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Siyatik genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:
- Kalçadan dize, hatta ayağa kadar inen tek taraflı ağrı
- Uyuşma veya karıncalanma hissi
- Kas zayıflığı
- Hareketlerde kısıtlılık
- Ani gelen şiddetli kramp benzeri ağrılar
Bu belirtiler birden fazla gün sürüyorsa mutlaka uzman bir hekime başvurulmalıdır.
SİYATİK TEDAVİSİ
Siyatik tedavisi, hastalığın nedenine ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Hafif durumlarda dinlenme, sıcak-soğuk kompres ve egzersiz yeterli olabilirken, ileri seviyede ilaç tedavisi, fizik tedavi veya nadiren cerrahi gerekebilir.
Modern tedavi yaklaşımları arasında şunlar yer alır:
- Fizik tedavi ve egzersizler
- Steroid enjeksiyonları
- Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar
- Manuel terapi veya kayropraktik müdahaleler
SİYATİK NEDEN OLUR?
En yaygın nedenler:
- Bel fıtığı
- Omurga kanal daralması (spinal stenoz)
- Dejeneratif disk hastalığı
- Hamilelik döneminde omurgaya binen yük
- Travmalar veya yanlış duruş alışkanlıkları
SİYATİK AĞRISI NEDİR?
Siyatik ağrısı, sinirin geçtiği yolda hissedilen yanıcı, bıçak gibi kesici ve genellikle tek taraflı olan bir ağrıdır. Bu ağrıya bazen elektrik çarpması hissi, iğnelenme ya da bacağın altına çekiliyormuş gibi bir duygu da eşlik edebilir.
SİYATİK NASIL GEÇER?
Kişiye göre değişmekle birlikte ilk adım doğru tanıdır. Sonrasında;
- Dinlenme ve stres azaltma
- Duruş bozukluklarının düzeltilmesi
- Bel ve sırt kaslarını güçlendiren egzersizler
- Fizik tedavi uygulamaları
- Medikal tedavi veya enjeksiyonlar
düzenli şekilde uygulanarak ağrı yönetilebilir.
SİYATİK SİNİR SIKIŞMASI NEDİR?
Siyatik sinirin çevresindeki dokuların (fıtıklaşmış disk, kas, tümör vb.) sinire baskı yapması durumudur. Bu baskı ağrıya, his kaybına ve kas gücü düşüklüğüne neden olabilir. Genellikle fiziksel zorlanmalar veya omurga problemleri bu sıkışmayı tetikler.
SİYATİK HASTALARI NELERE DİKKAT ETMELİ?
-
Uzun süre oturmamaya özen gösterin
-
Dik oturun, bel desteği kullanın
-
Ağırlık kaldırmaktan kaçının
-
Günlük hafif egzersizlerle sırt kaslarını güçlendirin
-
Yumuşak yatak yerine orta sertlikte yatak tercih edin
-
Ani hareketlerden sakının
GEÇMEYEN SİYATİK AĞRISI
Geçmeyen siyatik ağrısı, ciddi bir omurga sorununun habercisi olabilir. 6 haftadan uzun süren ağrılar, nörolojik kayıplar ya da idrar kaçırma gibi durumlar varsa acil müdahale gereklidir. Bu durumda cerrahi yöntemler gündeme gelebilir.
KALÇADA SİYATİK SİNİR NEREDE?
Siyatik sinir, omurganın alt kısmından çıkarak kalçanın içinden geçer ve bacak arka kısmına doğru ilerler. Kalçadaki "piriformis" adlı kasın altından geçer. Bu nedenle piriformis sendromu, kalça bölgesinde sinirin sıkışmasına yol açabilir.
SİYATİK AĞRISI NASIL GEÇER?
-
Sıcak uygulama: Kas gevşemesi sağlar
-
Soğuk kompres: Şişliği ve iltihabı azaltır
-
Nazik esneme hareketleri
-
Yürüyüş gibi hafif egzersizler
-
Doktor kontrolünde kullanılan ağrı kesiciler
Bu yöntemlerle siyatik ağrısı hafifletilebilir. Ancak kalıcı çözüm için nedenin belirlenmesi gerekir.
SİYATİK HANGİ BACAKTA OLUR?
Siyatik genellikle tek bacakta ortaya çıkar. Sol ya da sağ bacakta görülebilir. Hangi bacakta olduğuna; sinirin sıkıştığı omurga segmenti ve bölgenin yapısı belirleyici olur.
SİYATİK AĞRISINA HANGİ İLAÇ İYİ GELİR?
-
NSAID grubu ağrı kesiciler (ibuprofen, naproksen)
-
Kas gevşeticiler
-
Sinir ağrılarına yönelik antidepresanlar (gabapentin, pregabalin)
-
Kortikosteroid enjeksiyonları (şiddetli vakalarda)
Ancak bu ilaçlar kesinlikle doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır.
SIKÇA SORULAN SORULAR
SİYATİK OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Kalçadan topuğa kadar inen, yanıcı ve sızlayıcı tarzda bir ağrı hissediyorsanız ve bu genellikle tek taraflıysa siyatikten şüphelenebilirsiniz. Bir nöroloji veya ortopedi uzmanına başvurmanız gerekir.
SİYATİK AĞRI İÇİN NE YAPMALI?
Hafif vakalarda evde sıcak/soğuk uygulama, esneme egzersizleri, yürüyüş gibi yöntemler etkili olabilir. Ağrı şiddetliyse mutlaka uzman desteği alınmalıdır.
SİYATİK NEDEN KAYNAKLANIYOR?
En sık neden bel fıtığıdır. Ayrıca omurga dejenerasyonu, kas spazmları, duruş bozuklukları ve obezite gibi faktörler de etkilidir.
SİYATİK NE ZAMAN TEHLİKELİDİR?
-
İdrar kaçırma
- Ayağı kaldıramama
- Kaslarda güçsüzlük
- Geçmeyen ağrı ve his kaybı
Bu durumlar varsa acil müdahale gerekir.
SİYATİK SİNİR SAĞDA MI, SOLDA MI?
Siyatik sinir hem sağda hem solda bulunur. Ancak sıkışma genellikle tek taraflıdır. Bu nedenle siyatik ağrısı da sağ veya sol bacakta olabilir.
SİYATİK SİNİR SIKIŞMASI KAÇ GÜNDE GEÇER?
Hafif vakalar 1-2 hafta içinde iyileşebilirken, ciddi sıkışmalarda 6 hafta veya daha fazla sürebilir. Kronik vakalarda süreç aylar sürebilir.
BACAK SİNİR SIKIŞMASI BELİRTİLERİ NELERDİR?
-
Uyuşma
-
Karıncalanma
-
Yanma hissi
-
Kaslarda zayıflık
-
Hareket ederken ağrı
KALÇAYA VURAN AĞRI NASIL GEÇER?
Piriformis kası kaynaklı kalça ağrıları, fizik tedavi, germe egzersizleri ve sıcak-soğuk uygulamalarla hafifletilebilir. Ancak altında ciddi bir neden yatıyorsa uzman değerlendirmesi şarttır.
EDİTÖR NOTU: Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır. Teşhis ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
