Uzay istasyonları, gezegenimizin etrafında sürekli dönen ve uzun süreli insanlı görevler için tasarlanmış yapay uydulardır. Astronotlara yaşam alanı sunarken mikro yerçekimi koşullarında deneylerin yapılmasına olanak tanır. En bilinen örnek olan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), Dünya yörüngesinde konuşlu büyük bir uzay aracı ve aynı zamanda benzersiz bir bilim laboratuvarıdır.
UZAY İSTASYONU NEDİR?
Uzay istasyonu; yörüngede kalan, mürettebatın uzun süre yaşayıp çalışabildiği ve bilimsel araştırmaların yürütüldüğü büyük bir uzay aracıdır. ISS bunun en büyük örneğidir; farklı ülkelerin iş birliğiyle parça parça uzayda birleştirilmiş ve düşük Dünya yörüngesinde hizmet vermektedir.
UZAY İSTASYONUNDA İNSAN BULUNUR MU?
Evet. ISS, Kasım 2000’den bu yana kesintisiz olarak insanlı şekilde işletiliyor; her zaman bir mürettebat bulunuyor. Çin’in Tiangong uzay istasyonu da rotasyonla gelen üçer kişilik ekiplerle düzenli olarak insanlı şekilde kullanılıyor; örneğin Shenzhou-20 görevi 24 Nisan 2025’te üç taykonotu istasyona ulaştırdı.
UZAY İSTASYONUNDA NE YAPILIR?
İstasyonlarda yerçekiminin çok düşük olduğu ortamdan yararlanılarak binlerce bilimsel deney yürütülür. Biyoloji, tıp, malzeme bilimi, akışkanlar ve Dünya gözlemleri gibi alanlarda yapılan araştırmalar, hem uzay görevlerine hazırlık sağlar hem de dünyadaki teknolojilere katkıda bulunur. ISS’de bugüne dek 110’dan fazla ülkeden binlerce araştırmacının 4 bini aşkın deneyi yürütüldü.
UZAY İSTASYONU HANGİ GEZEGENE YAKIN?
Uzay istasyonları herhangi bir başka gezegenin değil, Dünya’nın etrafında döner. Yani “yakın oldukları” gök cismi Dünya’dır; konumları alçak Dünya yörüngesi (LEO) olarak adlandırılan katmandadır.
UZAY İSTASYONU DÜNYAYA NE KADAR UZAK?
ISS, ortalama yaklaşık 400 kilometre yükseklikte (yaklaşık 250 mil) dolanır; yörünge yüksekliği görev ve manevralara bağlı olarak kabaca 370–460 kilometre aralığında değişebilir. Çin’in Tiangong istasyonu da benzer şekilde yaklaşık 340–450 kilometre aralığında LEO’da görev yapar.
UZAYDA KAÇ TANE UZAY İSTASYONU VAR?
2025 itibarıyla faal iki uzay istasyonu bulunuyor: Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) ve Çin’in Tiangong uzay istasyonu. ISS çok uluslu bir ortaklıkla işletilirken, Tiangong Çin tarafından kurulup işletiliyor.
