Karanlıktan korkan çocuklar veya loş ışıkta uyumayı tercih eden yetişkinler… Gece lambası artık birçok evde yaygın bir alışkanlık haline geldi. Ancak bilim insanları, bu alışkanlığın uzun vadede uyku kalitesi ve genel sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği konusunda uyarıyor.
VÜCUT GECEYİ UNUTUYOR
Uyku uzmanlarına göre insan bedeni karanlıkta dinlenmek üzere programlanmış durumda. “Gece lambasıyla uyumak, beyne hâlâ gündüz olduğu sinyalini gönderir. Bu durum, melatonin hormonunun salgılanmasını engeller,” diyen uzmanlar, melatoninin bağışıklık sistemini güçlendiren ve vücudu yenileyen bir hormon olduğunu hatırlatıyor.
Araştırmalar, melatonin üretimindeki azalmayla erken yaşlanma, stres artışı ve bağışıklık zayıflaması arasında doğrudan ilişki bulunduğunu ortaya koyuyor.
KALP VE METABOLİZMA ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİ
ABD’de yapılan bir araştırma, gece boyunca loş ışıkta uyuyan kişilerin kalp ritmi ve kan şekeri düzeylerinde bozulma yaşadığını gösterdi.
Uyku sırasında ışığa maruz kalan deneklerde sabah daha yüksek nabız ve daha düşük insülin duyarlılığı tespit edildi. Uzmanlar, bu durumun uzun vadede kalp-damar hastalıklarına ve metabolik dengesizliklere yol açabileceğini belirtiyor.
ÇOCUKLARDA ÖĞRENME VE DİKKAT SORUNU RİSKİ
Nörologlara göre, özellikle çocuk odalarında kullanılan mavi ve beyaz tonlu gece lambaları, gelişim açısından risk taşıyor. “Çocukların uykusunda ışık kalması, beyin dalgalarını uyanıklık moduna yakın tutar. Bu da sabah yorgunluğu, dikkat eksikliği ve öğrenme güçlüğüne neden olabilir,” uyarısı yapıldı.
Uzmanlar, çocuk odalarında tamamen karanlık bir ortam mümkün değilse kırmızı veya amber tonlarında düşük şiddetli ışık kullanılmasını öneriyor.
GÖZ SAĞLIĞINI DA ETKİLİYOR
Göz doktorları, gece lambasının uzun süreli kullanımının retina yorgunluğu ve göz hassasiyetini artırabileceğini belirtiyor. Yaş ilerledikçe göz merceği ışığa karşı daha duyarlı hale geliyor. Loş ışıkta sürekli uyuyan kişilerde göz kuruluğu, batma hissi ve sabah bulanıklığı gibi sorunlar daha sık görülüyor.
UZMANLARDAN 4 ALTIN ÖNERİ
-
Tam karanlıkta uyuyun: Işık olmadan uyumak biyolojik saati düzenler.
-
Perde seçimine dikkat edin: Sokak lambaları odaya giriyorsa kalın stor perdeler tercih edin.
-
Mavi ışıklı lambalardan kaçının: En zararlı ışık türü mavi tonlardır.
-
Zorunluysa zamanlayıcı kullanın: Çocuk odalarında lambayı uyuduktan 15–20 dakika sonra otomatik kapatan sistemler tercih edin.
Uzmanlara göre, uyku kalitesini korumanın en basit yolu karanlık bir ortamda dinlenmek. Geceleri ışık altında uyumak yerine, vücudun doğal biyolojik ritmine saygı göstermek sağlıklı bir yaşam için en etkili adım olarak görülüyor.