Türkiye'nin hava kalitesine dair en kapsamlı çalışmalardan biri olan Kara Rapor'un 2025 sonuçları, endişe verici bir tabloyu gözler önüne serdi. Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP) tarafından yayımlanan rapora göre, 2024 yılı verileri incelendiğinde Türkiye'de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) standartlarına göre "temiz hava" solunabilen tek bir il bile bulunmuyor. Rapora göre, PM2.5 adı verilen tehlikeli partikül madde kirliliği nedeniyle 2024 yılında 62 bin 644 kişi erken hayatını kaybetti. Hava kirliliğinin Türkiye ekonomisine yıllık faturasının ise dudak uçuklatan bir rakamla yaklaşık 138 milyar dolar olduğu hesaplandı.
EN KİRLİ İLLER HANGİLERİ OLDU?
Kara Rapor 2025, Türkiye'nin hava kirliliği haritasını net bir şekilde ortaya koydu. Yapılan ölçümlere göre 2024 yılının en kirli illeri sırasıyla Iğdır, Erzincan ve Kütahya oldu. İstanbul ve Ankara gibi metropollerin hava kalitesi ise "hassas" düzeyde sınıflandırıldı. Rapordaki en çarpıcı verilerden biri de "kirli gün" sayıları oldu. Sanayi ve termik santral etkisindeki Osmaniye, Bursa/Kestel ve Şırnak gibi bölgelerde yaşayan vatandaşlar, yılın 250 gününden fazlasını "sağlıksız hava" soluyarak geçirdi. İstanbul'un Sultangazi ilçesindeki Cebeci bölgesinde ise taş ocaklarının etkisiyle halk yılın tam 263 günü kirli havaya maruz kaldı.
62 BİN CAN ALAN GÖRÜNMEZ TEHLİKE: PM2.5 NEDİR?
Raporda altı çizilen en büyük tehdit olan PM2.5 (Partikül Madde 2.5), çapı 2,5 mikrometreden küçük olan ve saç telinden yaklaşık 30 kat daha ince olan tehlikeli parçacıkları ifade ediyor. Egzoz gazları, kömür yakımı, termik santraller ve orman yangınları gibi kaynaklardan yayılan bu parçacıklar, solunum yoluyla akciğerlerin en derinlerine ve hatta kan dolaşımına kadar ulaşabiliyor. Uzmanlar, PM2.5'in KOAH, iskemik kalp hastalığı, inme, akciğer kanseri, diyabet ve uzun vadede demans (bunama) gibi ölümcül hastalıklarla doğrudan ilişkili olduğunu vurguluyor.
HAVA KİRLİLİĞİNİN EKONOMİYE FATURASI DUDAK UÇUKLATTI!
Hava kirliliği sadece bir halk sağlığı sorunu değil, aynı zamanda devasa bir ekonomik yük olarak da karşımıza çıkıyor. THHP'nin hesaplamasına göre, hava kirliliğinin Türkiye ekonomisine getirdiği yıllık maliyet yaklaşık 138 milyar dolar. Bu rakam, Türkiye'nin 2024 yılı Gayrisafi Yurt İçi Hasılası'nın (GSYH) yaklaşık yüzde 10'una denk geliyor. Bu maliyet, erken ölümler, sağlık harcamaları ve iş gücü kayıplarını içeriyor.
