Buhar basıncı, özellikle sıcaklık ve faz değişimleri konularında temel bir kavram olarak karşımıza çıkar. Sıvıların yüzeyinde buharlaşan taneciklerin oluşturduğu bu basınç hem günlük hayatta hem de sınavlarda önemlidir. Öğrencilerin karşılaştırmalı sorularda sıklıkla ihtiyaç duyduğu bu tanım, çeşitli değişkenlere bağlı olarak artıp azalabilir.
BUHAR BASINCI NEDİR?
Buhar basıncı, kapalı bir kap içinde bulunan sıvının buharlaşan taneciklerinin kabın iç yüzeyine uyguladığı basınçtır. Sıvı molekülleri yüzeyden gaz fazına geçtikçe ortamda bir basınç oluşturur ve bu basınç belli bir sıcaklıkta sabit bir değere ulaşır.
BUHAR BASINCI TYT'DE NASIL SORULUR?
TYT’de buhar basıncı genellikle karşılaştırma ve grafik yorumlama şeklinde sorulur. Öğrencilerden farklı sıvıların buhar basınçlarının kıyaslanması, sıcaklık-buhar basıncı ilişkisi veya kapalı kap deney düzeneklerinin yorumlanması beklenir. Ayrıca “uçuculuk”, “kaynama noktası” ve “tanecik hareketi” gibi kavramlarla ilişkilendirilmiş sorular sıkça görülür.
SIVININ BUHAR BASINCI NEDİR?
Sıvının buhar basıncı, belirli bir sıcaklıkta sıvı yüzeyinden ayrılan taneciklerin oluşturduğu basınçtır. Her sıvının kendine özgü bir buhar basıncı vardır ve bu değer sıvının kimyasal yapısı ve uçuculuğu ile doğrudan ilişkilidir.
BUHAR BASINCI NEYLE ARTAR?
Buhar basıncı başlıca iki etkenle artar: sıcaklık ve uçuculuk. Sıcaklık yükseldikçe taneciklerin kinetik enerjisi artar, daha fazla tanecik gaz fazına geçer ve buhar basıncı yükselir. Ayrıca uçucu sıvılar, düşük kaynama noktasına sahip oldukları için yüksek buhar basıncı gösterir.
BUHAR BASINCI SICAKLIK ARTTIKÇA ARTAR MI?
Evet, sıcaklık arttıkça buhar basıncı artar. Bunun nedeni, taneciklerin enerji kazanıp sıvı yüzeyinden daha kolay ayrılmasıdır. Bu ilişki tüm sıvılar için geçerlidir ve sabit hacimde sıcaklık yükseldikçe buhar basıncı sürekli artış gösterir.
BUHAR BASINCI NE İLE ORANTILIDIR?
Buhar basıncı taneciklerin kinetik enerjisiyle, yani sıcaklıkla doğru orantılıdır. Uçuculuk arttıkça da buhar basıncı yükselir. Bu nedenle düşük kaynama noktasına sahip sıvılar yüksek buhar basıncına sahiptir.
BUHAR BASINCININ FAZLA OLMASI NE ANLAMA GELİR?
Bir sıvının buhar basıncının fazla olması, o sıvının daha uçucu olduğunu ve daha düşük sıcaklıklarda bile daha fazla buharlaşabildiğini gösterir. Yüksek buhar basıncı aynı zamanda sıvının kaynama noktasının düşük olduğuna işaret eder.
