Pekin’de dört gün süren üst düzey parti toplantısının ardından yayımlanan bildiride, Çin’in çok taraflı ticaret sistemini koruma sözü verildi. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in liderliğinde hazırlanan taslak metin, ülkenin dış teknolojiye bağımlılığını azaltmayı ve iç talebi güçlendirmeyi amaçlıyor.
YENİ PLAN, MERKEZİ EKONOMİ MODELİNİ SÜRDÜRÜYOR
Beş yıllık plan, Çin’in Sovyet tarzı merkezi planlamadan esinlenen ekonomik yönetişim modelinin devamı olarak değerlendiriliyor. Parti toplantıları, Xi’nin liderliği etrafında siyasi birlik sağlamayı da hedefliyor.
Yayımlanan bildiride, büyük bir politika değişimi sinyali verilmedi. Ancak artan küresel gerilimlere rağmen Çin, üretim gücünü koruyarak ekonomik büyümeyi sürdürmeyi ve “yüksek rüzgarlar, dalgalı sular ve tehlikeli fırtınalar” karşısında dirençli kalmayı vurguladı.
İÇ TALEP VE TEKNOLOJİDE ÖZERKLİK ÖNCELİKLİ
Taslakta, güçlü bir iç pazar oluşturmak için tüketici harcamalarının artırılması ve modern fabrikalara yatırım yapılması hedefleniyor. Hükümet, eski ekipman ve araçların yenilenmesi için sübvansiyonlar sağlamayı planlıyor.
Buna karşın, birçok sektörde üretim fazlası sürüyor. Bu durum, iç pazarda fiyat savaşlarına ve ihracata yönelişin artmasına neden olarak ticaret gerilimlerini tırmandırıyor. Çin ekonomisi, son çeyrekte yüzde 4,8 büyüyerek son yılların en yavaş temposunu kaydetti.
2035’E KADAR “ORTA SEVİYE GELİŞMİŞ ÜLKE” HEDEFİ
Çin, 2020–2035 döneminde ekonomik büyüklüğünü ikiye katlayarak “orta seviye gelişmiş ülke” statüsüne ulaşmayı hedefliyor. ING Bank Başekonomisti Lynn Song, bunun yıllık ortalama yüzde 4–5 büyüme anlamına geldiğini belirtiyor.
Dünya imalat üretiminin yüzde 30’unu gerçekleştiren Çin, yeni planla yüksek teknolojili sektörleri temel büyüme motoru olarak konumlandırıyor.
ODAK NOKTASI: YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRETİM
Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu Başkanı Zheng Shanjie, yeni planın kuantum teknolojisi, yapay zeka, biyoteknoloji, hidrojen enerjisi ve nükleer füzyon gibi alanlara odaklanacağını açıkladı. Zheng, “Bu sektörler kalkışa hazır. Çin’i modernize etme sürecine ivme katacağız.” dedi.
Morgan Stanley Başekonomisti Robin Xing de Çin’in gelecekte yüksek değerli ürün üretiminde öncü olacağını belirtti. 2023 itibarıyla Çin’in küresel elektrikli araç satışlarındaki payı yüzde 46’ya ulaştı ve BYD ile CATL gibi firmalar batarya teknolojisinde lider konumda bulunuyor.
PARTİDE DÜŞÜK KATILIM VE KADRO DEĞİŞİKLİKLERİ
Toplantıya, Merkez Komite’nin 205 tam üyesinden 168’i ve 171 yedek üyeden 147’si katıldı. Analistler, düşük katılımın parti içinde süren siyasi tasfiyelerin bir göstergesi olabileceğini belirtiyor.
En dikkat çekici atama, General Zhang Shengmin’in Çin’in ikinci en yüksek rütbeli generali olarak göreve gelmesi oldu. Zhang, yolsuzluk soruşturması nedeniyle görevden alınan He Weidong’un yerini aldı.
Uzmanlara göre, bu değişiklikler Xi Jinping’in parti içinde “siyasi sadakat ve yolsuzlukla mücadele” vurgusunu pekiştiriyor.
