Fistül, çoğu kişinin adını duyduğunda yalnızca “basit bir sağlık sorunu” olarak düşündüğü ancak ihmal edildiğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir sağlık problemidir. Vücutta normalde bulunmayan ve iki organ ya da doku arasında anormal bir bağlantı oluşturan bu yapılar, özellikle anal bölgede görüldüğünde yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Fistülün nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilinçlenmek, erken teşhis ve doğru müdahale açısından büyük önem taşır. Bu yazıda, “fistül nedir?” sorusundan başlayarak, fistülün belirtileri, teşhis yöntemleri ve güncel tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
FİSTÜL NEDİR?
Fistül, vücutta normalde bulunmayan, iki organ veya yapı arasında anormal bir bağlantı oluşturan tüp şeklindeki yapılardır. Bu anormal geçiş yolları, enfeksiyonlar, travmalar veya kronik hastalıklar sonucu gelişebilir. Fistüller, vücudun farklı bölgelerinde ortaya çıkabilir; ancak en sık görülen türlerinden biri anal bölgede meydana gelen anal fistüldür.
FİSTÜL NEDEN OLUR?
Fistüllerin oluşumunda çeşitli etkenler rol oynar. En yaygın nedenler arasında:
- Enfeksiyonlar: Özellikle anal bölgede meydana gelen apseler, fistül oluşumuna zemin hazırlar.
- Kronik hastalıklar: Crohn hastalığı gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları, fistül gelişimini tetikleyebilir.
- Travmalar: Anal bölgeye alınan darbeler veya cerrahi müdahaleler sonrası fistül oluşabilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar: Özellikle anal ilişki sonrası bazı enfeksiyonlar fistül gelişimine neden olabilir.
- Kanser ve radyoterapi: Rektum kanseri tedavisinde uygulanan radyoterapi, fistül oluşum riskini artırabilir.
ANAL FİSTÜL NEDİR?
Anal fistül, makatın iç bölümü (anal kanal) ile dış cilt arasında gelişen anormal bir tüneldir. Genellikle anal bölgede meydana gelen bir apse sonrası, bu apseyi boşaltmak amacıyla oluşan bir kanalın iyileşmemesi sonucu anal fistül gelişir. Anal fistüller, tedavi edilmezse kronikleşebilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
FİSTÜL BELİRTİLERİ NELERDİR?
Fistülün belirtileri, oluştuğu bölgeye ve nedenine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak görülen belirtiler:
- Ağrı: Özellikle otururken veya dışkılama sırasında artan ağrı.
- Akıntı: Makat bölgesinden irinli veya kanlı akıntı.
- Şişlik ve kızarıklık: Anal bölgede şişlik, kızarıklık ve hassasiyet.
- Ateş: Enfeksiyonun belirtisi olarak ateş yükselmesi.
- Dışkılama zorluğu: Gaz ve dışkı tutmada güçlük.
ANAL FİSTÜL BELİRTİLERİ NELERDİR?
Anal fistülün özel belirtileri arasında:
- İyileşmeyen yara: Makat çevresinde iyileşmeyen ve aralıklarla akıntı veren delikler.
- Kötü kokulu akıntı: Makat bölgesinden sürekli kötü kokulu akıntı.
- Dışkılama sırasında ağrı: Dışkılama esnasında artan ağrı ve rahatsızlık.
- Kaşıntı: Makat çevresinde sürekli kaşıntı hissi.
FİSTÜL NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Fistül teşhisi, genellikle fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konur. Özellikle anal fistüllerde, doktorlar hastanın şikayetlerini dinledikten sonra:
- Dijital rektal muayene: Makat bölgesinin elle muayenesi.
- Anoskopi: Makatın iç kısmının özel bir aletle incelenmesi.
- MR veya ultrasonografi: Fistülün yapısı ve çevresindeki dokuların değerlendirilmesi için kullanılır.
FİSTÜL AMELİYATI VE FİSTÜL TEDAVİSİ
Fistül tedavisinde en etkili yöntem cerrahidir. Tedavi seçenekleri:
- Seton uygulaması: Fistül kanalının içine geçirilen bir ip veya sargı ile kanalın açık tutulması sağlanır.
- Fistülotomi: Fistül kanalının cerrahi olarak açılması ve temizlenmesi işlemi.
- Lazer tedavisi: Fistül kanalının lazer ile kapatılması yöntemi.
- Doku mühendisliği teknikleri: Fistül kanalının kapatılması için doku mühendisliği yöntemlerinin kullanılması.
Tedavi yöntemi, fistülün tipi, büyüklüğü ve çevresindeki dokularla olan ilişkisine göre belirlenir.
MERAK ETTİKLERİNİZ..
FİSTÜL AMELİYATI OLMAZSAM NE OLUR?
Fistül tedavi edilmezse, enfeksiyonlar yayılabilir, apseler tekrarlayabilir ve fistül daha karmaşık hale gelebilir. Ayrıca, tedavi edilmeyen fistüller, çevre dokulara zarar verebilir ve kalıcı sağlık sorunlarına yol açabilir.
FİSTÜL NASIL GEÇER?
Fistülün geçmesi için uygun tedavi yöntemlerinin uygulanması gereklidir. Cerrahi müdahale, çoğu zaman fistülün tamamen iyileşmesini sağlar. Ancak tedavi sürecinde doktorun önerilerine uyulması, hijyen kurallarına dikkat edilmesi ve düzenli kontrollerin yapılması önemlidir.
FİSTÜL TEHLİKELİ Mİ?
Tedavi edilmediği takdirde fistüller ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle anal fistüller, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve kalıcı komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, fistül belirtileri görüldüğünde bir uzmana başvurmak önemlidir.
