Bunlardan biri de irtikaptır. Peki, irtikap nedir, hangi durumlarda bu suç işlenmiş sayılır ve rüşvetten farkı nedir? Bu makale, irtikap suçunun tanımını, cezasını, zamanaşımını ve bu suçun özelliklerini, hukuki terimleri basitleştirerek, anlaşılır bir dille ele almayı amaçlamaktadır.

İrtikap suçu nedir ve nasıl oluşur?

İrtikap, bir kamu görevlisinin, görevini kötüye kullanarak bir kişiden kendisine veya başkasına haksız bir menfaat sağlamasıdır. Türk Ceza Kanunu'nun 250. maddesinde düzenlenmiş olan bu suç, üç farklı şekilde işlenebilir:

  1. İcbar (Zorlama) Yoluyla İrtikap: Kamu görevlisi, görevinin verdiği nüfuzu kullanarak bir kişiyi hukuka aykırı bir menfaat temin etmeye zorlar. Bu zorlama, fiziki şiddet olabileceği gibi, manevi bir baskı (örneğin, "istediğimi vermezsen işini yapmam" tehdidi) şeklinde de olabilir. Mağdur, bu zorlama nedeniyle menfaati vermek zorunda kalır.

    Tokat Amasya arası kaç kilometre, kaç saat sürer ve ne kadar yakıt yakar?
    Tokat Amasya arası kaç kilometre, kaç saat sürer ve ne kadar yakıt yakar?
    İçeriği Görüntüle

  2. İkna (Kandırma) Yoluyla İrtikap: Kamu görevlisi, mağduru resmi bir işlem yapılması için kendisinin veya başkasının menfaatine para veya mal vermeye ikna eder. Bu durumda zorlama yoktur, ancak kamu görevlisi, yasal olmayan bir talebi yasalmış gibi gösterir.

  3. İhmal Yoluyla İrtikap: Kamu görevlisi, yapması gereken bir görevi kasıtlı olarak yapmaz ve bu ihmali nedeniyle menfaat temin eder. Örneğin, bir vergi memurunun vergi borcunu silme karşılığında menfaat talep etmesi bu duruma örnektir.

İrtikap suçu nedir örnek?

İrtikap suçu nedir örnek olarak, icbar yoluyla irtikabı ele alalım. Bir belediye memurunun, bir işletme sahibine ruhsat vermemekle tehdit ederek, ruhsat işleminin tamamlanması için ondan para talep etmesi en net örneklerden biridir. Memur, yetkisini kötüye kullanarak işletme sahibini para vermeye zorlar. İşletme sahibi, ruhsat alamama korkusuyla bu parayı verir. Burada menfaat, memurun hukuka aykırı bir şekilde elde ettiği paradır. Başka bir örnek ise, bir zabıta memurunun, kanunen ceza kesmesi gerekirken, ceza kesmemek karşılığında esnaftan rüşvet alması da bu suç kapsamına girer.

İrtikap ve rüşvet arasındaki fark nedir?

İrtikap ve rüşvet arasındaki fark nedir? Bu iki suç, kamu görevlisinin yetkisini kötüye kullanması yönüyle benzerlik gösterse de, temel fark menfaatin kimden geldiğidir.

  • İrtikap: Menfaat, kamu görevlisinin talebi üzerine verilir. Mağdur, ya zorlanır ya da ikna edilir. Burada mağdur, kamu görevlisinin baskısı veya aldatması altındadır.

  • Rüşvet: Menfaat, bireyin isteği üzerine kamu görevlisine sunulur. Birey, kamu görevlisinin yapması veya yapmaması gereken bir iş için ona menfaat sunar. Suçun oluşması için iki tarafın da (rüşvet veren ve rüşvet alan) anlaşması gerekir.

Basitçe ifade etmek gerekirse: İrtikapta “al”, rüşvette ise “ver” iradesi ön plandadır.

İrtikap cezası ne kadardır?

İrtikap cezası ne kadardır? Türk Ceza Kanunu'na göre, irtikap suçunun cezası, suçun işleniş şekline göre değişir:

  • İcbar yoluyla irtikap: Fail, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

  • İkna yoluyla irtikap: Fail, 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İhmal yoluyla irtikap suçu da, ikna yoluyla irtikap ile aynı şekilde cezalandırılır. Ayrıca, suçun işlenmesi sonucunda elde edilen menfaatin miktarı, cezanın artırılmasına veya azaltılmasına etki edebilir.

İrtikap suçunda etkin pişmanlık var mıdır?

İrtikap suçunda etkin pişmanlık var mıdır? Evet, Türk Ceza Kanunu'nda irtikap suçuna ilişkin etkin pişmanlık hükümleri bulunmaktadır. Bu, suçun mağduru olan kişinin, durumu yetkili makamlara bildirmesi ve bu sayede suçun ortaya çıkarılmasına katkı sağlaması durumudur. Bu kişiye ceza verilmez veya cezası yarı oranında indirilebilir. Ancak, suçun faili (irtikap eden kamu görevlisi) için etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz. Bu durum, mağdurun adalete olan güvenini artırmayı ve suçu ifşa etmesini teşvik etmeyi amaçlar.

İrtikap suçunda zamanaşımı süresi ne kadardır?

İrtikap suçunda zamanaşımı süresi ne kadardır? Ceza zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir süre geçtikten sonra davanın düşmesi veya cezanın infaz edilememesi durumudur. İrtikap suçunda uygulanacak zamanaşımı süresi, suçun türüne ve cezanın ağırlığına göre değişir.

  • İcbar yoluyla irtikap (5 yıldan 10 yıla kadar hapis) için dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.

  • İkna yoluyla irtikap (3 yıldan 5 yıla kadar hapis) için dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süreler, suçun işlendiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Kaynak: Haber Merkezi