Van’ın Erciş ilçesine bağlı Ulupamir köyü, yalnızca Türkiye’nin değil, Türk dünyasının da kültürel zenginliğini taşıyan eşsiz bir merkez. Burada yaşayan Kırgız Türkleri, asırlardır süregelen bir gelenek olan "kız ğınşılatma" (kız uğurlama) töresini bugün de aynı hassasiyetle sürdürüyor.
Bir vedanın ritüele dönüşmüş hali
“Kız ğınşılatma”, gelin olacak genç kadının ailesiyle vedalaşma töreni. Nikâh öncesi yapılan bu özel etkinlikte, gelin kırmızı örtüyle örtülerek anne evinden uğurlanıyor. Bu sırada yaşlı kadınlar dua ediyor, geline şeker serpiliyor, gözyaşları ise törenin duygusal yükünü artırıyor.
Çaç sılar: Geleneğin taşıyıcıları
Törenin en dikkat çekici unsurlarından biri, "çaç sılar" adı verilen kadınların üstlendiği görev. Gelinin takılarını çıkaran ve saç örtüsünü özenle seren bu kadınlar, sadece törensel değil; aynı zamanda kültürel aktarımın da taşıyıcıları. Hangi örtünün seçileceği, takıların kimde kalacağı gibi kararlar, tamamen bu kadınlara ait.
Afganistan’dan Van’a, gelenekten geleceğe
1980’lerde Afganistan’daki Pamir bölgesinden Türkiye’ye göç eden Kırgız topluluğu, Ulupamir’de kurdukları yeni yaşamlarında dil, kıyafet ve törelerini korumayı başardı. Bugün yaklaşık 1.500 kişilik nüfusuyla köy, sadece bir yerleşim yeri değil; aynı zamanda yaşayan bir kültür merkezi niteliğinde.
Zamanın ruhuna direnen bir kültür
Kız uğurlama töresi, modern düğün anlayışının çok ötesinde bir anlam taşıyor. Bu tören, hem toplumsal dayanışmanın hem de duygusal bağların güçlü bir ifadesi. Gelenek, her yeni törende gençlere aktarılıyor; böylece kültürel miras sadece korunmakla kalmıyor, yeniden doğuyor.
