Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olarak mesanenin hemen altında, rektumun önünde bulunan ve üretrayı çevreleyen ceviz büyüklüğünde bir bezdir. Yaşla birlikte büyüme eğilimi gösteren bu organ, bazı durumlarda idrar yapma zorluğu, ağrı ve cinsel fonksiyon bozukluklarına yol açabilir. Prostatta en sık görülen hastalıklar arasında prostatit (iltihap), iyi huylu prostat büyümesi (BPH) ve prostat kanseri yer alır.
PROSTAT NEDİR?
Prostat, idrar torbasının çıkışını saran ve seminal sıvı üreten bir salgı bezidir. Bu sıvı, spermleri besleyip taşır. Prostat hastalıklarının üç temel türü bulunur: iltihaplanma (prostatit), iyi huylu büyüme (BPH) ve prostat kanseri. Erkekler bu hastalıklardan bir veya birkaçını yaşam sürecinde deneyimleyebilir.
PROSTAT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Prostat büyümesiyle birlikte idrar kanallarının sıkışması sonucu işeme zorluğu yaşanabilir. Zamanla mesane kasları yorulur ve idrar akışı yavaşlar. Sık idrara çıkma, özellikle geceleri idrar yapma ihtiyacının artması, idrar yaparken yanma, ağrı, damlama, kesik kesik idrar yapma, idrar sonrası tam boşalmama hissi, idrar kaçırma ve cinsel fonksiyon bozuklukları prostat büyümesinin yaygın belirtileridir.
PROSTAT NEDEN OLUR?
Prostat hastalıklarının nedenleri arasında yaşlanma, hormonal değişiklikler, genetik yatkınlık, prostat enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları ve mesane sinir sorunları yer alır. Erkeklerde 30’lu yaşlardan itibaren büyümeye başlayan prostat, 50 yaş sonrası erkeklerin yarısında, 60 yaş sonrası ise %65 oranında büyüme gösterir. İleri yaşlarda bu oran %90’ı geçebilir.
PROSTAT BİYOPSİ NEDİR? NASIL YAPILIR?
Prostat biyopsisi, şüpheli dokulardan örnek alınarak kanser tanısının konulmasını sağlayan bir işlemdir. Klasik biyopsilerde prostat 12 bölgeye ayrılarak rastgele örnekler alınır. Yeni nesil MR füzyon biyopsilerinde ise özel MR görüntüleriyle şüpheli alanlar tespit edilip hedefli örnekleme yapılır. Bu yöntem, agresif prostat kanserlerinin daha doğru tespit edilmesini sağlar.
PROSTAT HASTALIKLARININ TANISI NASIL KONULUR?
Prostat büyümesinin tanısında kan ve idrar tahlilleri, ultrasonografi ve idrar akım testleri kullanılır. Elde edilen sonuçlara göre prostatın büyüme derecesi belirlenir ve hastanın şikayetlerine göre uygun tedavi yöntemi planlanır.
PROSTAT TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Prostat tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve cerrahi yöntemler uygulanabilir. Hastanın sıvı tüketimi, tuvalet alışkanlıkları ve beslenme düzeni yeniden düzenlenir. İlaç tedavisinde en sık kullanılan “alfa bloker” ilaçlar prostatın neden olduğu tıkanmayı giderir. Prostat büyüklüğü fazla olan hastalarda “5 alfa redüktaz inhibitörleri” kullanılır. İleri aşamalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
PROSTAT AMELİYATI
Prostat ameliyatları iki ana grupta incelenir. İlk grup, idrar yolundan girilerek yapılan ameliyatlardır. En yaygın yöntem TUR ameliyatıdır. Bu işlemde prostatın büyüyen kısmı kesilerek çıkarılır. Günümüzde bipolar veya plazmakinetik enerjiler kullanılarak yan etkiler azaltılır. Ayrıca lazerle prostat dokusu buharlaştırılabilir.
İkinci grup ise karın bölgesinden yapılan ameliyatlardır. Açık, laparoskopik ve robotik prostatektomi yöntemleri bu kapsamdadır. Bu yöntemler genellikle daha büyük prostatlarda tercih edilir.
PROSTAT HASTALIKLARI İLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR
Prostat ne demek?
Prostat, erkek üreme sistemine ait bir salgı bezidir. Mesanenin alt kısmında yer alır ve meninin bir kısmını oluşturan sıvıyı üretir.
Geceleri tuvalete kalkmak prostat büyümesi belirtisi midir?
Evet. Prostat büyümesinin erken belirtilerinden biri gece idrara çıkma ihtiyacıdır. Ancak bu durum diyabet, kalp veya damar hastalıklarıyla da ilişkili olabilir.
Prostat hastaları nelere dikkat etmelidir?
Alkol ve kafein tüketimi azaltılmalı, sıvı alımı gün içine dengeli şekilde yayılmalı, kabızlıktan kaçınılmalı ve ilaç kullanımı doktor kontrolünde olmalıdır.
Hangi ilaçlar prostat ilaçlarıyla birlikte alınmamalıdır?
Alfa bloker ilaçlar bazı sertleşme ilaçlarıyla birlikte kullanılmamalıdır. Ayrıca bazı antibiyotikler ve psikiyatrik ilaçlar da etkileşim gösterebilir.
Prostat ameliyatından sonra komplikasyonlar nelerdir?
En sık komplikasyon kanamadır. Ayrıca idrar kanallarında darlık, enfeksiyon ve nadiren mesane hasarı görülebilir.
Prostat ameliyatı sonrası cinsel yaşam etkilenir mi?
Modern tekniklerle yapılan ameliyatlarda sertleşme fonksiyonu korunur. Ancak meni miktarında azalma görülebilir.
Prostat ameliyatı sonrası çocuk sahibi olunabilir mi?
Ameliyat sonrası meni miktarı azaldığı için doğal yolla çocuk sahibi olma olasılığı düşebilir. Ancak aşılama veya tüp bebek yöntemleri ile bu sorun aşılabilir.
PSA testi ne işe yarar?
PSA testi prostat kanseri riskini değerlendirmede kullanılır. Ancak yüksek PSA değeri her zaman kanser anlamına gelmez. Yaşa göre değerlendirilmeli ve doktor kontrolünde yorumlanmalıdır.
Robotik cerrahi prostat ameliyatında nasıl bir rol oynar?
Robotik cerrahi, özellikle prostat kanseri ameliyatlarında yüksek hassasiyet sağlar. Bu yöntemle kanserli dokular daha net görülür, kanama azalır ve idrar tutma ile cinsel fonksiyonlar korunabilir.