Pulmoner hipertansiyon, akciğer damarlarında kan basıncının artmasıyla ortaya çıkan, kalp ve akciğer fonksiyonlarını etkileyen ciddi bir rahatsızlık olarak tanımlanıyor. Her yaş grubunda görülebilen bu hastalık, genellikle ileri evrelerde fark ediliyor ve düzenli tıbbi takip gerektiriyor.
PULMONER HİPERTANSİYON NEDİR VE NASIL ORTAYA ÇIKAR
Pulmoner hipertansiyon, kalpten akciğerlere kan taşıyan pulmoner arterlerdeki basıncın yükselmesiyle oluşur. Bu durum, akciğer damarlarının daralması veya sertleşmesi sonucu kalbin kan pompalamak için daha fazla güç harcamasına neden olur. Uzun vadede kalbin sağ tarafında yetmezlik gelişebilir. Hastalık, kalıtsal nedenlerle nadiren ortaya çıksa da, çoğunlukla geç tanı konulması nedeniyle ileri evrelerde tespit edilir.
PULMONER HİPERTANSİYON BELİRTİLERİ VE TANI YÖNTEMLERİ
Pulmoner hipertansiyonun en yaygın belirtileri arasında nefes darlığı, çarpıntı, yorgunluk, baş dönmesi, bayılma, öksürük, göğüs ağrısı ve bacaklarda ödem yer alır. Hastalığın erken evrelerinde belirti göstermemesi tanıyı zorlaştırabilir.
Tanı sürecinde ekokardiyografi, akciğer grafisi, solunum fonksiyon testleri, kan gazı analizi ve gerekirse sağ kalp anjiyosu uygulanır. Bu tetkikler, hem hastalığın varlığını doğrular hem de altta yatan nedenleri ortaya çıkarır.
PULMONER HİPERTANSİYONDA RİSK FAKTÖRLERİ
Pulmoner hipertansiyon, genellikle 30 ila 60 yaş arasındaki kişilerde görülür. Aşırı kilo, doğuştan kalp hastalıkları, kan pıhtılaşma bozuklukları, yüksek irtifada yaşamak, bazı ilaçların kullanımı, madde bağımlılığı ve genetik yatkınlık riski artıran faktörlerdendir. Ayrıca, KOAH, astım, romatizmal hastalıklar ve uyku apnesi gibi kronik rahatsızlıklar da pulmoner hipertansiyon gelişiminde etkili olabilir.
PULMONER HİPERTANSİYON TEDAVİSİ NASIL YAPILIR
Pulmoner hipertansiyon tedavisinde öncelikli hedef, hastalığın ilerlemesini durdurmak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi süreci hastalığın nedenine göre belirlenir. İlaç tedavileri arasında damar genişletici ilaçlar, endotelin reseptör antagonistleri, kalsiyum kanal blokerleri, antikoagülanlar ve idrar söktürücüler yer alır.
Bazı hastalarda cerrahi yöntemler, pulmoner endarterektomi veya kalp-akciğer nakli uygulanabilir. Tedavi sürecinde hastaların düzenli aralıklarla doktor kontrolünde olması gerekir.
PULMONER HİPERTANSİYONDA YAŞAM TARZI VE BESLENME ÖNERİLERİ
Pulmoner hipertansiyon tanısı alan hastaların tuz tüketimini azaltmaları, sigaradan uzak durmaları, düzenli egzersiz yapmaları ve doktor kontrolünde olmaları önerilir. Ayrıca grip ve zatürre aşılarının yaptırılması, yeterli sıvı alımına dikkat edilmesi ve stresin azaltılması hastalığın seyrini olumlu etkiler.
Beslenmede taze meyve, sebze ve tam tahıllar tercih edilmeli; yağlı, tuzlu ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.
PULMONER HİPERTANSİYON HASTALARININ DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
Pulmoner hipertansiyon hastalarının ilaçlarını aksatmaması, seyahat öncesi doktorlarıyla görüşmesi ve yüksek rakımlı bölgelerden kaçınması önem taşır. Hamilelik planlayan hastaların ise bu süreci mutlaka uzman hekimle değerlendirmesi gerekir, çünkü hastalık gebelikte ciddi riskler oluşturabilir.
PULMONER HİPERTANSİYONDA EGZERSİZ VE REHABİLİTASYONUN ROLÜ
Pulmoner hipertansiyon hastaları için kontrollü egzersizler, pulmoner rehabilitasyon programları kapsamında uygulanır. Bu programlarda yürüyüş, bisiklet, hafif ağırlık çalışmaları ve nefes kontrolü egzersizleri yapılır. Düzenli rehabilitasyon, hastaların dayanıklılığını artırır, nefes darlığını azaltır ve genel sağlık durumunu destekler.