Türkmenistan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 26 Ekim 1991'de "Türkmenistan'ın Devlet Egemenliği" adıyla bir referandum düzenledi. Ülke nüfusunun yüzde 94’ü bağımsızlık lehine oy kullandı. Referandum sonucunda, 27 Ekim 1991’de "Türkmenistan'ın Bağımsızlığının ve Devlet Yapısının Temelleri Hakkında" yasa kabul edildi.
TÜRKMENİSTAN TARAFSIZLIK STATÜSÜNÜ NASIL KAZANDI?
Türkmenistan’a “daimi tarafsızlık” statüsü, 12 Aralık 1995’te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda oy birliğiyle kabul edilen kararla resmen tanındı. Bu karar, ülkenin dış politika doktrininde barışçıl diplomasi, çatışmalardan uzak durma ve uluslararası işbirliği esaslarını güçlendiren bir dönüm noktası olarak görülüyor.
DAİMİ TARAFSIZLIK STATÜSÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan Türkmenistan, 1990’ların başında dış politikasını “çatışmadan uzak durma” ve “barışçıl diplomasi” üzerine kurdu. Bu ilke, 12 Aralık 1995’te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda kabul edilerek uluslararası hukukta resmiyet kazandı. Karar, 185 ülkenin oybirliğiyle kabul edilerek Türkmenistan’ın dünya siyasetinde tarafsız bir aktör olarak tanınmasını sağladı. Bu adım, genç cumhuriyet için hem güvenlik politikasının hem de dış ilişkiler stratejisinin temel taşı haline geldi.
12 ARALIK TARİHİ NEDEN ÖNEMLİ BİR GÜN?
Tarafsızlık kararı, Türkmenistan’ın güvenlik politikasında askerî bloklara katılmama, bölgesel çatışmalarda taraf olmama ve uluslararası barışa katkı sunma yaklaşımını resmileştirdi. Bu nedenle 12 Aralık, hem ülke içinde hem de diplomatik platformlarda büyük önem taşıyor.
