ABD’de Trump yönetiminin yabancı öğrencilere yönelik yeni politikası, Harvard Üniversitesi’ne öğrenci kabulünü durdurmasıyla uluslararası kamuoyunda yankı uyandırdı. Alınan karardan en çok etkilenen gruplar arasında Orta Asya Türk cumhuriyetlerinden gelen öğrenciler yer alıyor. Eğitim hayalleri tehlikeye giren gençler için Kazakistan başta olmak üzere bölge ülkeleri acil önlem planları açıklamaya başladı.
Harvard’a yasak: Trump yönetiminden ideolojik müdahale
23 Mayıs’ta ABD İç Güvenlik Bakanlığı, Harvard Üniversitesi’nin yabancı öğrenci kabul yetkisini askıya aldı. Gerekçe olarak üniversitenin, yabancı öğrencilerin faaliyetleriyle ilgili bilgi paylaşımını reddetmesi ve kampüsteki Filistin yanlısı protestolara karşı “yeterince önlem almaması” gösterildi. Trump’a yakın yetkililer, kararın arkasında “antisemitizmle mücadele” ve “DEI (Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık) politikalarına karşı duruş” olduğunu açıkça dile getirdi.
Harvard, şu anda kararı yargıya taşımış durumda. 30 Mayıs’ta Boston federal mahkemesi yasağın geçici olarak durdurulmasına karar verdi, ancak uzun vadeli belirsizlik sürüyor.
Kazakistan’dan hızlı tepki: Bolashak öğrencileri başka üniversitelere yönlendirilecek
Harvard’daki gelişmeler, başta Kazakistan olmak üzere Orta Asya’da alarma yol açtı. Kazakistan Bilim ve Yükseköğretim Bakanlığı’na göre, devlet destekli “Bolashak” bursu ile Harvard’da eğitim gören 7 Kazak öğrenci bulunuyor. Bakan Sayasat Nurbek, “Mahkeme sürecini izliyoruz. Olumsuz sonuç durumunda öğrencilerimiz diğer Ivy League üniversitelerine yönlendirilecek” açıklamasını yaptı.
Türk dünyasının Batı’daki akademik varlığı tehlikede mi?
Bolashak programı gibi devlet burslarıyla yurtdışında eğitim gören Türk soylu gençler, ülkelerinin bilgi birikimi ve küresel açılım politikalarının önemli temsilcileri olarak görülüyor. Ancak Trump yönetiminin attığı bu adım, eğitimi ideolojik çatışma zeminine çektiği için sadece bireysel öğrencileri değil, Türk dünyasının entelektüel geleceğini de tehdit ediyor.
Uzmanlar, bu adımın yalnızca Harvard’la sınırlı kalmayabileceğini ve benzer uygulamaların diğer prestijli ABD üniverselerine de sıçrayabileceğini belirtiyor.
Veriler ne söylüyor?
- Kazakistan, 2024’te yurtdışına 91.200 öğrenci göndermişti. ABD’de eğitim gören öğrenci sayısı 1.000’i aştı.
- Özbekistan, 109.000 öğrenciyle yurt dışında okuyan Orta Asyalı öğrenciler arasında ilk sırada yer aldı.
- Kırgızistan, Ocak 2025 itibarıyla 1.173 öğrencisinin ABD üniversitelerinde bulunduğunu açıkladı.
Bu öğrencilerin büyük bölümü STEM alanlarında (bilim, teknoloji, mühendislik, matematik) eğitim alıyor; bir kısmı ülkesine dönerken, bir kısmı beyin göçü tartışmalarına neden oluyor.
Trump yönetiminin bu hamlesi sadece bir üniversiteyle sınırlı bir bürokratik karar değil. Bu karar, ABD’nin “hoş karşılanmayan yabancı” yaklaşımını ideolojik bir zemine taşıdığını, özellikle Türk ve Müslüman kökenli öğrenciler için yeni bir baskı dönemi olabileceğini gösteriyor.
Orta Asya’dan yükselen Türk gençliği, şimdi sadece bilgiyle değil, jeopolitik oyunlarla da mücadele etmek zorunda.
