TÜİK verilerine göre, 2024 yılında yükseköğretim mezunlarının beyin göçü oranı bir önceki yıla göre değişmeyerek yüzde 2 olarak kaydedildi. Kadın mezunlarda bu oran yüzde 1,6, erkeklerde ise yüzde 2,4 seviyesinde gerçekleşti.
VAKIF ÜNİVERSİTESİ MEZUNLARINDA ORAN DAHA YÜKSEK OLDU
Devlet üniversitesi mezunlarında 2023 yılında yüzde 1,7 olan beyin göçü oranı 2024 yılında da aynı kaldı. Vakıf üniversitesi mezunlarında ise 2023’te yüzde 4,5 olan oran 2024’te yüzde 4,3’e geriledi. Vakıf üniversitesi mezunları arasında tam burslu eğitim alanlarda beyin göçü oranı yüzde 8,3 ile en yüksek seviyede ölçüldü. Kısmi burslu mezunlarda oran yüzde 3,7, ücretli eğitim alanlarda ise yüzde 3,6 olarak belirlendi.
BİLİŞİM VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANI İLK SIRADA YER ALDI
2024 verilerine göre, beyin göçü oranının en yüksek olduğu eğitim alanı bilişim ve iletişim teknolojileri oldu. Bu alandaki mezunların yüzde 6,7’si yurt dışına giderken, mühendislik, imalat ve inşaat alanlarında oran yüzde 4,4, doğa bilimleri, matematik ve istatistik alanlarında ise yüzde 2,7 olarak açıklandı.
EN YÜKSEK ORAN MOLEKÜLER BİYOLOJİ VE GENETİK BÖLÜMÜNDE GÖRÜLDÜ
Bölümlere göre yapılan değerlendirmede, en yüksek beyin göçü oranına sahip lisans programı yüzde 15 ile moleküler biyoloji ve genetik oldu. Bu bölümü yüzde 10,8 ile işletme mühendisliği, yüzde 9,6 ile elektronik mühendisliği, yüzde 9,5 ile matematik mühendisliği ve yüzde 9,4 ile biyomühendislik izledi.
FRANSIZCA EĞİTİM ALAN MEZUNLARDA GÖÇ ORANI DAHA YÜKSEK
Öğrenim diline göre yapılan incelemede, Fransızca eğitim alan mezunlar yüzde 9,9 ile en yüksek beyin göçü oranına sahip oldu. Fransızcayı İngilizce yüzde 6,2, Almanca yüzde 5,9 ve Rusça yüzde 4,7 oranlarıyla takip etti.
MEZUNLAR EN ÇOK AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NE GÖÇ ETTİ
Yükseköğretim mezunlarının göç ettikleri ülkeler arasında Amerika Birleşik Devletleri yüzde 19,6 ile ilk sırada yer aldı. Almanya yüzde 19,4 ile ikinci, Birleşik Krallık yüzde 11,3 ile üçüncü sırada bulunurken, Hollanda yüzde 7, Kanada ise yüzde 5,2 oranında tercih edildi.
EN ÇOK ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLERİ ABD’Yİ TERCİH ETTİ
Amerika Birleşik Devletleri’ne göç eden mezunlar arasında en fazla paya sahip bölüm elektrik-elektronik mühendisliği oldu. Almanya, Birleşik Krallık ve Hollanda’yı en çok tercih eden mezunlar bilgisayar mühendisliği bölümünden gelirken, Kanada’ya göç edenler arasında işletme bölümü mezunları ilk sırada yer aldı.
SONUÇ: BEYİN GÖÇÜNÜ DURDURMAK İÇİN STRATEJİK ADIMLAR GEREKİYOR
Yükseköğretim mezunlarının beyin göçü oranının son yıllarda sabit kalması, sorunun çözülmediğini, sadece durağanlaştığını gösteriyor. Özellikle bilişim, mühendislik ve doğa bilimleri gibi stratejik alanlarda yetişmiş gençlerin yurt dışına yönelmesi, Türkiye’nin teknoloji üretimi ve inovasyon kapasitesini doğrudan etkiliyor.
Fransızca ve İngilizce eğitim veren bölümlerden mezun olanların göç oranlarının yüksekliği, uluslararası nitelik taşıyan eğitim alan mezunların küresel iş gücü piyasasında daha kolay yer bulduğunu ortaya koyuyor. Ancak bu durum, nitelikli insan kaynağının ülkede tutulabilmesi için ekonomik, akademik ve yaşam kalitesi açısından daha güçlü politikalar geliştirilmesi gerektiğini de gösteriyor.
Devlet destekli Ar-Ge programlarının güçlendirilmesi, genç araştırmacılara uluslararası standartlarda çalışma ortamı sunulması ve akademik liyakat sisteminin daha şeffaf hale getirilmesi, beyin göçünü tersine çevirmek için kritik önem taşıyor. Aksi halde, Türkiye’nin en parlak mezunlarının küresel ekonomiye katkı sağladığı, ancak ülke içinde kalıcı bir bilgi ekonomisi inşa edilemediği bir tablo devam edecektir.
