Karın ve kasık bölgesinde sık görülen fıtık, tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
FITIK NEDİR?
Fıtık, tıbbi adıyla herni, bir organın veya yağ dokusunun çevresindeki kas ya da bağ dokusunda bulunan zayıf bir noktadan dışarı çıkması sonucu oluşur. Çoğunlukla karın duvarında, göbek çevresinde ya da kasıklarda ortaya çıkar. Fıtığın oluşumunda yaşlılık, travmalar, aşırı egzersiz, ameliyat sonrası komplikasyonlar veya doğum gibi durumlar etkili olabilir.
Fıtığın en bilinen ilk belirtileri, bulunduğu bölgede ağrı ve gözle görülebilir bir şişliktir. Tedavi edilmediğinde ilerleyerek doku sıkışmasına, kan akışının kesilmesine ve ağır vakalarda doku ölümüne neden olabilir. Bu nedenle fıtıklar zamanında teşhis ve tedavi edilmediğinde fıtık ameliyatı kaçınılmaz hale gelebilir.
FITIK NEDEN OLUR?
Fıtığın temel nedeni, kas ya da bağ dokusundaki bir zayıflık veya açıklıktır. Organ ya da dokular bu zayıf noktadan dışarı doğru çıkarak fıtığı meydana getirir.
Yaygın nedenler arasında yaşlılığa bağlı kas zayıflaması ve travmatik yaralanmalar öne çıkar. Bunun dışında ağır yük kaldırmak, yoğun egzersiz yapmak, kronik öksürük, kabızlık sebebiyle sürekli ıkınmak, hamilelik ve obezite de fıtığa yol açan faktörlerdendir.
FITIĞA NEDEN OLAN DURUMLAR
-
Yaşlılık
-
Ağır yük kaldırılan işlerde çalışmak
-
Travmatik yaralanmalar
-
Geçirilmiş ameliyatlar
-
Aşırı ve kontrolsüz egzersizler
-
Kronik öksürük veya hapşırık
-
Kabızlık nedeniyle sürekli ıkınma
-
Hamilelik
-
Sağlıksız beslenme ve obezite
-
Sigara kullanımı
FITIK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Fıtıklar çeşitlerine göre farklı bölgelerde ve farklı nedenlerle ortaya çıkar. En sık görülen türler kasık ve karın fıtıklarıdır. Bunların dışında bel fıtığı, boyun fıtığı ve mide fıtığı da yaygındır.
SIK GÖRÜLEN FITIK TÜRLERİ
-
Kasık fıtığı
-
Karın fıtığı
-
Bel fıtığı
-
Boyun fıtığı
-
Mide fıtığı
-
Femoral fıtık
-
Konjenital diyafragma fıtığı
-
Kesi (insizyonel) fıtığı
-
Ventral fıtık
-
Perine fıtığı
Epigastrik fıtık, dev karın duvarı fıtığı ve spigel fıtığı gibi çeşitler ise daha nadir görülen fıtık türleri arasında yer alır.
FITIK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Fıtığın belirtileri kişiden kişiye ve türüne göre değişiklik gösterebilir. Ancak en yaygın görülen belirtiler, fıtık bölgesinde ağrı, şişlik, çıkıntı ve hareket ederken rahatsızlık hissidir.
YAYGIN FITIK BELİRTİLERİ
-
Fıtık oluşan bölgede ağrı, şişlik ve çıkıntı
-
Öksürme veya hapşırma sırasında baskı hissi
-
Fıtık bölgesinde uyuşma ya da karıncalanma
-
Hareket ederken zorlanma
-
Kaslarda güçsüzlük
-
Erkeklerde testis çevresinde çekilme hissi
-
Belden bacaklara yayılan ağrılar
-
İdrar kaçırma
AĞRI, ŞİŞLİK VE RAHATSIZLIK HİSSİ
Fıtığın meydana geldiği bölgede dokuların gerilmesi nedeniyle ağrı ortaya çıkar. Fıtığın büyümesi durumunda bu ağrı şiddetlenebilir.
ÖKSÜRME VE HAPŞIRMA SIRASINDA BASKI
Öksürük ya da hapşırık esnasında fıtık bölgesindeki dokular baskıya maruz kalır ve rahatsızlık artar.
UYUŞMA VE KARINCALANMA
Fıtık çevresindeki sinirlerin baskı görmesi sonucu bölgesel uyuşma ve karıncalanma yaşanabilir.
HAREKET EDERKEN ZORLANMA
Fıtık türüne göre özellikle bel, karın, kasık veya boyunda hareket esnasında zorlanma hissi ortaya çıkar.
KAS GÜÇSÜZLÜĞÜ
Kaslardaki açıklık ve zayıflık, güç kaybına yol açar.
TESTİS ÇEVRESİNDE ÇEKİLME HİSSİ
Kasık fıtığı bulunan erkeklerde testis çevresinde çekilme ve baskı hissi yaşanabilir.
BEL VE BACAK AĞRILARI
Bel fıtığında şiddetli ağrı belden başlayarak bacaklara yayılır. Bu ağrı günlük yaşamı kısıtlayabilir.
İDRAR KAÇIRMA
Kasık fıtığı mesane üzerinde baskı yaratarak idrar kaçırmaya sebep olabilir.
BACAK AĞRISI NASIL GEÇER?
Özellikle bel fıtığının yol açtığı bacağa vuran ağrılar, fizik tedavi ile hafifletilebilir. Bunun yanında ağır yük kaldırmaktan kaçınmak, dinlenmek ve doktor kontrolünde ağrı kesici ilaçlar kullanmak da ağrıyı azaltmada etkili yöntemlerdir.
FITIK NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Fıtık teşhisi genellikle fizik muayene ile konulur. Doktor, şüpheli bölgede şişlik, ağrı veya öksürme sırasında artan baskı gibi belirtileri değerlendirir. Bazı durumlarda fıtığın kesin teşhisi için CT taraması gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.
FITIK NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Fıtık tedavisi çoğu zaman cerrahi müdahale ile yapılır. Tedavi yöntemi, fıtığın türüne ve şiddetine bağlı olarak belirlenir.
AÇIK AMELİYAT
Fıtık bölgesinde yapılan kesi ile çıkıntılı doku tekrar yerine yerleştirilir. Kas duvarı dikilerek güçlendirilir, gerekirse ek destek için bölgeye yama uygulanır.
LAPAROSKOPİK CERRAHİ
Karın veya kasık bölgesine küçük kesiler yapılır. Bu kesilerden cerrahi aletler yerleştirilerek işlem gerçekleştirilir. Daha az invaziv olan bu yöntem, hastaların daha hızlı iyileşmesini sağlar.
ROBOTİK FITIK AMELİYATI
Robotik cerrahi, doktorun bir konsol üzerinden cerrahi aletleri yönetmesiyle uygulanır. Küçük fıtıkların onarımında veya karın duvarı rekonstrüksiyonunda tercih edilen modern bir yöntemdir.