Hemogram testi, kanda bulunan hücrelerin sayımını yaparak vücuttaki birçok sağlık sorununu tespit etmeye yarayan kapsamlı bir kan testidir. "Tam kan sayımı" olarak da bilinen bu test, sağlık kontrollerinde sıkça başvurulan temel tetkikler arasında yer alır.
Kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin yanı sıra trombositleri de değerlendiren hemogram testi, enfeksiyonlardan kansızlığa, bağışıklık sistemi hastalıklarından lösemiye kadar birçok durumun teşhisinde kullanılır.
HEMOGRAM TESTİ NEDİR?
Hemogram, kandaki alyuvar (eritrosit), akyuvar (lökosit), hemoglobin, hematokrit ve trombosit gibi değerleri ölçen bir kan tahlilidir. Tıbbi literatürde Tam Kan Sayımı (TKS), Complete Blood Count (CBC), ya da diferansiyel CBC olarak da adlandırılır.
Bu test, kişinin genel sağlık durumu hakkında bilgi vermenin yanı sıra enfeksiyonlar, vitamin eksiklikleri, anemi, kanama bozuklukları gibi pek çok sağlık sorununun erken teşhisinde yardımcı olur.
HEMOGRAM TESTİ HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
Tam kan sayımı testi birçok hastalığın teşhisinde ve takibinde kullanılır. Testin uygulandığı başlıca durumlar şunlardır:
-
Anemi (kansızlık)
-
Enfeksiyonlar
-
Bağışıklık sistemi hastalıkları
-
Kemik iliği bozuklukları
-
Vitamin ve mineral eksiklikleri (B12, demir, folat)
-
Lösemi ve lenfoma gibi kan kanserleri
-
Otoimmün hastalıklar
-
Pıhtılaşma problemleri
Test, genellikle iç hastalıkları (dahiliye) hekimleri tarafından rutin sağlık taramaları veya belirli şikayetler doğrultusunda istenir.
HEMOGRAM TESTİNDE HANGİ DEĞERLER İNCELENİR?
Tam kan sayımı sonuç raporunda birçok parametre yer alır. Bu parametreler vücuttaki farklı kan hücre türlerinin sayısı ve işlevleri hakkında bilgi verir. Sıklıkla incelenen bazı değerler:
-
WBC (Lökosit): Beyaz kan hücrelerini gösterir. Artışı enfeksiyon veya iltihaba işaret edebilir.
-
RBC (Eritrosit): Kırmızı kan hücrelerinin sayısını belirtir. Azalması anemiye, artışı sıvı kaybına işaret edebilir.
-
HGB (Hemoglobin): Kanın oksijen taşıma kapasitesini gösteren proteindir.
-
HCT (Hematokrit): Kanda alyuvar oranını belirtir.
-
MCV, MCH, MCHC: Kırmızı kan hücrelerinin hacim, hemoglobin miktarı ve yoğunluğunu ölçer.
-
PLT (Trombosit): Kanın pıhtılaşmasında görevli hücrelerin sayısını gösterir.
-
MPV: Trombositlerin ortalama büyüklüğünü verir.
-
RDW: Alyuvarların boyut dağılımını ifade eder.
Bu değerlerdeki sapmalar, vücudun sağlık durumu hakkında ayrıntılı bilgiler sunar.
HEMOGRAM DEĞERLERİ KAÇ OLMALI?
Tam kan sayımında ideal referans aralıklar yaşa, cinsiyete ve fizyolojik duruma göre değişebilir. Yetişkinler için genel değerler şu şekildedir:
-
Kırmızı kan hücresi:
Erkek: 4,35 – 5,65 trilyon hücre/L
Kadın: 3,92 – 5,13 trilyon hücre/L -
Hemoglobin:
Erkek: 13,2 – 16,6 g/dL
Kadın: 11,6 – 15 g/dL -
Hematokrit:
Erkek: %38,3 – %48,6
Kadın: %35,5 – %44,9 -
Beyaz kan hücresi (WBC): 3,4 – 9,6 milyar hücre/L
-
Trombosit (PLT):
Erkek: 135 – 317 milyar/L
Kadın: 157 – 371 milyar/L
HEMOGRAM TESTİ NASIL YAPILIR?
Hemogram testi, kol damarından veya parmak ucundan alınan kan örneğiyle yapılır. Bebeklerde ise topuk kanı ile uygulanabilir. Test işlemi şu şekilde ilerler:
-
Kişi oturtulur veya yatırılır.
-
Kol damarına turnike uygulanır.
-
Antiseptik sıvı ile bölge temizlenir.
-
Steril enjektör ile kan alınır.
-
Kan özel tüplere aktarılır.
-
İşlem sonrasında basınçla kanamanın durması sağlanır.
Test öncesinde doktorunuza kullandığınız ilaçlar, mevcut hastalıklar veya fizyolojik durumunuz (gebelik, menstrüasyon vb.) hakkında bilgi vermeniz önerilir.
HEMOGRAM TESTİ NE ZAMAN YAPTIRILMALI?
Tam kan sayımı testi, rutin sağlık kontrollerinin bir parçası olarak veya belirli şikayetler doğrultusunda yapılabilir. Özellikle halsizlik, baş dönmesi, cilt solgunluğu, enfeksiyon şüphesi gibi belirtilerde doktorunuz hemogram testi isteyebilir.
Çocuklarda da belirli aralıklarla tam kan sayımı yapılması önerilir. Bu test, çocukluk çağı enfeksiyonlarının, kansızlığın ve bazı kan hastalıklarının erken teşhisinde önemli rol oynar.
HEMOGRAM SONUÇLARI NASIL YORUMLANIR?
Her parametre farklı bir sağlık durumunu işaret edebilir. Örnekler:
-
HGB düşüklüğü: Anemi, kan kaybı veya kemik iliği hastalıklarını gösterebilir.
-
WBC yüksekliği: Enfeksiyon veya lösemi gibi hastalıklara işaret edebilir.
-
PLT yüksekliği: Bazı kanser türleri veya demir eksikliğine işaret edebilir.
-
RDW artışı: Alyuvarlardaki büyüklük farklarının arttığını ve anemi tiplerini gösterebilir.
Test sonuçlarını uzman bir hekim yorumlamalıdır. Değerlerdeki değişiklikler birçok faktöre bağlı olarak gelişebilir.