Türkiye’de yapı yapmanın hukuki kuralları, şehirde olduğu kadar köyde de geçerlidir.

Yaz mevsimi yaklaşırken birçok kişi doğaya dönmek, köyüne ev yapmak ya da yaylada bir yapı inşa etmek istiyor. Ancak sıkça göz ardı edilen bir gerçek var: Türkiye’de yapı yapmanın hukuki kuralları, şehirde olduğu kadar köyde de geçerlidir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesine göre ülke sınırları içindeki tüm yapılar, istisnalar haricinde bu kanuna tabidir. Yani “burası köy, zaten bana ait arazi” diyerek yapı yapmak, idari ceza riskini ortadan kaldırmaz.

⁠Köy Yerleşik Alanı ve İstisnalar

Köylerde yapılacak yapılar bazı hallerde imar ruhsatı muafiyeti kapsamında değerlendirilebilir.

3194 sayılı Kanun’un 27. maddesi, köy yerleşik alanı içinde, köyde sürekli oturanlarca yapılacak geçici ve basit yapılar için ruhsat gerekmeyeceğini öngörmektedir.

Ancak dikkat!

• Yerleşik alan sınırı İl Özel İdaresi veya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından belirlenmelidir.

• Yapının basit, geçici ve köy yaşamına uygun olması gerekir.

• Turizm amaçlı bungalov, konteyner, betonarme yapı gibi yapılar bu muafiyetin dışındadır.

Para Cezaları ve Yıkım Süreci

İzinsiz yapılan yapı için verilen idari para cezası, yapının sınıfına göre değişir. Örneğin;

• III. Sınıf A Grubu yapı (konut) için 2025 yılı itibarıyla m² başına yaklaşık 1.270 TL’ye kadar ceza uygulanabilmektedir.

• Cezaya rağmen yapı kaldırılmazsa yıkım kararı alınabilir.

Yıkım süreci öncesinde idare tarafından:

1. Tespit tutanağı,

2. Yapı tatil zaptı,

3. İdari işlem tebligatı düzenlenir.

İdari işleme karşı 30 gün içinde İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir.

Peki, Ne Yapılmalı?

• Yapı yapılmadan önce mutlaka imar durumu sorgulanmalı.

• Köy yerleşik alanında bile olunsa, muhtar onayı yetmez; valilik görüşü ve ilgili idarenin izni alınmalıdır.

• Ceza gelirse, cezanın dayanağı, yapı sınıfı ve yerin hukuki durumu incelenerek, gerekirse itiraz veya iptal davası yoluna gidilmelidir.

Sonuç olarak, köyde yapılan evler doğaya yakın olabilir ama hukuktan uzak olamaz. Her yapılaşmanın bir kuralı mutlaka vardır.