İnsomnia günümüzde özellikle şehir hayatında sık rastlanan bir sorundur. İnsomnia sıkıntısı ile baş eden birçok kişinin hayat kalitesi düşmektedir.
İNSOMNİA NEDİR?
insomnia, bir tür uyku bozukluğudur. Kişinin uykuya dalmakta zorlanması, gece kesintisiz bir uyku süremeyip erken saatlerde uyanması ve bir uyku rutini oluşturamaması gibi belirtileri mevcuttur.
Bu durum yalnızca uyku süresini değil, aynı zamanda gün içindeki enerji seviyesini, ruh halini ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Uzmanlara göre, yetişkin bireyler için gece 7-8 saat arası uyku idealdir; ancak bu süre kişiden kişiye değişebilir. Kimi bireyler dönemsel olarak birkaç gün süren geçici uykusuzluklar yaşayabilirken, bazıları için sorun haftalarca hatta aylarca sürebilir.
İNSOMNİA BELİRTİLERİ NEDİR?
Uykusuzluk yaşayan bireylerde sıkça rastlanan şikayetler şunlardır:
Uykuya dalma süresinin uzaması
Gece içinde birden fazla kez uyanmak
Sabah çok erken uyanmak ve tekrar uyuyamamak
Uykudan dinlenememiş şekilde kalkmak
Gün içinde bitkinlik ve halsizlik
Sinir hali, gerginlik veya depresif ruh hali
Dikkat eksikliği ve hafıza problemleri
Uyku ile ilgili endişelerin artması
Bu belirtiler kişiden kişiye farklı yoğunluklarda görülse de günlük yaşamı etkileyen ortak bir problem haline gelir.
İNSOMNİA NEDEN OLUR?
İnsomnia hastalığının pek çok sebebi vardır yaygın sebepleri şöyledir:
- Stres ve Anksiyete
Günlük yaşamda karşılaşılan iş, okul, sağlık ya da aile kaynaklı stresler uykunun kalitesini düşürebilir. Büyük değişiklikler, travmalar veya kayıplar da zihnin gece boyunca aktif kalmasına yol açar.
- Düzensiz Uyku Alışkanlıkları
Farklı saatlerde uykuya dalma durumu kişinin rutin oluşturamamasına sebep olur. Bu durumda düzensiz uyku alışkanlığından dolayı uykusuzluğa sebep olabilir.
-Beslenme Alışkanlıkları
Gece saatlerinde ağır yemekler tüketmek ya da yatmadan hemen önce yemek yemek mide rahatsızlıklarına yol açabilir ve uyumayı zorlaştırabilir.
-Sağlık Problemleri ve İlaçlar
Kalp, diyabet, reflü, tiroid, Parkinson, Alzheimer gibi kronik hastalıklar uykusuzluğa sebep olabilir. Aynı şekilde bazı antidepresanlar, tansiyon ve astım ilaçları da uyku sürecini etkileyebilir.
-Uyaran Maddeler
Kafein, nikotin ve alkol gibi maddeler uykunun doğasını bozar.
İNSOMNİA RİSKİNİ NE ARTTIRIR?
Bazı kişiler yapısal ve çevresel nedenlerle uykusuzluğa daha yatkındır:
Kadınlar: Hormonal dalgalanmalar, gebelik ve menopoz uykusuzluğu tetikleyebilir.
İleri Yaş: Yaşlandıkça uyku düzeni değişir, bazı kronik hastalıkların görülme oranı artar.
Zihinsel Sağlık Problemleri: Depresyon ve kaygı bozuklukları uyku kalitesini düşürür.
Yoğun Stres: Süregelen stres faktörleri uzun vadeli uyku problemlerine yol açabilir.
İNSOMNİA NASIL GİDERİLİR?
Uykusuzlukla baş etmek için atılabilecek adımlar şunlardır:
Uyku rutini oluşturmak: Her gün aynı saatte yatmak ve kalkmak biyolojik saatinizi düzenler.
Uyarıcılardan uzak durmak: Akşam saatlerinde kafein, alkol ve nikotin tüketiminden kaçının.
Yatmadan önce rahatlatıcı aktiviteler yapmak: Ilık duş, hafif bir kitap, meditasyon veya loş ışıkta sakinleşmek uykuya geçişi kolaylaştırır.
Elektronik cihazlardan uzak durmak: Uyku öncesi ekran ile ilgilenmek melatonin salınımını bozar.
Kısa uykulardan uzak durmak: Gündüz yapılan uzun şekerlemeler gece uykusunu baltalayabilir.
İNSOMNİA NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Uykusuzluk şüphesi durumunda uzmanlar şu adımları izleyebilir:
Fiziksel muayene ve kan testleri: kişinin altta yatan hastalıkları da insomnia görülmesine sebep olabilir.
Uyku günlüğü: Birkaç hafta boyunca uyku alışkanlıklarınızı takip etmeniz istenebilir.
Uyku laboratuvarı testi: Uyku apnesi veya benzeri bozukluklar şüphesi varsa bir gece boyunca takip yapılabilir.
