Artan kiralar, yükselen maliyetler ve kontrolsüz yapılaşma, hem vatandaşları hem de sektörü köşeye sıkıştırdı. Gayrimenkul Uzmanı Olcay Selvi, İstanbul’daki konut piyasasının sürdürülemez hale geldiğini belirterek, köklü bir planlama değişikliğine ihtiyaç olduğunu söyledi.
KİRALAR DÜNYA ORTALAMASININ ÜZERİNDE
Olcay Selvi’ye göre, İstanbul’daki kira artışları küresel ortalamaların da çok üzerinde seyrediyor. “İstanbul’da kiralar son dönemde %193 oranında artış gösterdi. Dubai’de bile bu oran %120 seviyelerinde. New York’ta son beş yılda %50’ye zor ulaştı. Ama biz her yıl daha da kötüleşiyoruz” diyen Selvi, fiyatlardaki uçurumun artık normal hale gelmesinin çok ciddi bir sorun olduğunu söylüyor.
“MEVCUT YAPIYI YÜKSELTEREK ÇÖZEMEYİZ”
Şehrin arsa sorunu, yükselen inşaat maliyetleri ve kontrolsüz dikey yapılaşmanın İstanbul’un yaşanabilirliğini zora soktuğunu vurgulayan Selvi, çözümün geçici yöntemlerde değil, oturup ciddi bir planlama yapılmasında olduğunu belirtti:
“İstanbul’da artık boş arsa kalmadı. Yeni bina yaparken sadece yukarı doğru gidiyoruz ama her yükseliş altyapıya baskı demek. Bu şehir baştan planlanmazsa daha fazla kriz yaşayacağız. Evet, bu süreç 10 yıl sürer, ama sonunda çok şey kazanırız.”
İMAR YETKİSİ MERKEZİLEŞMELİ
İmar kararlarının ilçe bazlı alınmasının kent estetiğini ve işleyişini bozduğunu dile getiren Selvi, tek elden yönetilen bir imar sistemini önerdi:
“Şu anda her ilçe kendi kararını alıyor, bu da şehirde görüntü ve işlev kirliliği yaratıyor. İmar süreçlerinin merkezi otoriteyle yürütülmesi şart. Ayrıca şehir içindeki sanayi bölgeleri de taşınmalı, çünkü bu sadece bir gayrimenkul değil, şehircilik meselesi.”
MÜTEAHHİT DE EV SAHİBİ DE İŞE YANAŞMIYOR
Yeni projelerin önündeki en büyük engel, arsa sahiplerinin taleplerinin artması ve müteahhitlerin maliyet karşısında durgunluğa geçmesi olarak tanımlanıyor. Selvi, “Arsa sahipleri artık sadece hisse değil, para da istiyor. Bu durumda 1 metrekare inşaat maliyeti 1.500 doları buluyor. Yeni bina yapmak cazip değil. Müteahhit ev yapsa da satamıyor, vatandaş ise fiyatlar daha da artar diye evini kiraya vermiyor,” dedi.
Piyasa dengesizliğinin çarpıcı bir örneğini paylaşan Selvi, “Alt katta kira 15 bin TL, üst katta aynı daire 45 bin TL. Herkes keyfine göre fiyat belirliyor. Üstelik kiracının maaş artışı kadar kira artışı isteyen ev sahipleri var. Bu, serbest piyasa değil, başıbozukluk,” yorumunu yaptı.
YÜZDE 25 SINIRI KALKMIŞTI
Geçtiğimiz yıl yürürlükte olan yüzde 25 zam sınırının sektörde derin izler bıraktığını belirten Selvi, uygulamanın hem kiracıyı hem ev sahibini huzursuz ettiğini ancak kaldırılmasına rağmen etkilerinin sürdüğünü ifade etti.
Selvi, kentsel dönüşümün 25 yıl sürse bile yetmeyeceğini belirtitiği cümlelerinde şu ifadelere de yer verdi:
“Her ilçede kentsel dönüşüm sürüyor ama bu hızla gidersek 25 yıl bile yetmez. Daha planlı, daha hızlı ve daha adil bir model şart. İstanbul sadece bizim değil, dünyanın gözbebeği. Napolyon boşuna dememiş: ‘Dünya bir ülke olsa, başkenti İstanbul olur.’ Biz de bu mirası bugünden korumaya başlamalıyız.”
