Bu kanser, anatomik yerleşimine göre üç ana kategoriye ayrılır: intrahepatik (karaciğer içi), perihiler (karaciğer kapısı yakınında, bazen Klatskin tümörü olarak da adlandırılır) ve distal (karaciğer dışı, pankreasa yakın). Hastalık genellikle ileri evrelerde teşhis edildiği için tedavisi zorlayıcı olabilmektedir.
Safra Yolu Kanseri (Kolanjiyokarsinom) Nedir?
Kolanjiyokarsinom, karaciğerin karmaşık safra kanalı sisteminden köken alan malign bir tümördür. Safra yollarının temel işlevi, karaciğerde sentezlenen ve yağların sindirimine yardımcı olan safrayı, karaciğerden onikiparmak bağırsağına (duodenum) taşımaktır. Bu kanser, safra yollarının herhangi bir segmentinde ortaya çıkabilir. İntrahepatik kolanjiyokarsinom, karaciğer dokusu içinde yer alan küçük safra kanallarında başlar ve karaciğerin primer kanserleri arasında ikinci sıradadır. Perihiler kolanjiyokarsinom (Klatskin tümörü), karaciğerden çıkan ana safra kanallarının birleşim yerinde gelişir ve en sık görülen türdür. Distal kolanjiyokarsinom ise pankreasın başı veya onikiparmak bağırsağına yakın bölgedeki safra kanalını etkiler. Bu tür kanserlerin semptomları genellikle sarılık, karın ağrısı, kilo kaybı ve kaşıntı şeklinde kendini gösterir ve genellikle hastalığın ileri evrelerinde belirgin hale gelir.
Safra Yolu Kanserinde Yaşam Süresi ve Prognoz
Safra yolu kanserinde yaşam süresi, birçok faktöre bağlı olarak büyük ölçüde değişiklik gösteren hassas bir konudur. Genel olarak, kolanjiyokarsinomun prognozu, hastalığın teşhis edildiği evreye, tümörün konumuna ve büyüklüğüne, hastanın genel sağlık durumuna ve uygulanan tedaviye verdiği yanıta göre belirlenir. Ne yazık ki, hastalık çoğu zaman ileri evrelerde teşhis edildiği için genel yaşam süresi beklentisi düşüktür. Özellikle erken teşhis edildiğinde ve tümör tamamen çıkarılabildiğinde (cerrahi rezeksiyon), prognoz daha iyidir. Ancak, tümörün rezektabl olmadığı durumlarda veya metasaz yapmışsa, yaşam süresi önemli ölçüde kısalabilir. Beş yıllık sağkalım oranları, tümörün tipine ve evresine göre %5 ila %40 arasında değişebilirken, ileri evrelerde bu oranlar tek haneli rakamlara düşmektedir. Bu nedenle, safra yolu kanseri ne kadar yaşar sorusuna kesin bir yanıt vermek mümkün değildir; her hastanın durumu bireysel olarak değerlendirilmelidir. Tedavideki gelişmeler ve yeni ilaçlar, bazı hastalar için yaşam kalitesini artırma ve yaşam süresini uzatma potansiyeli sunmaktadır.
Safra Yolu Kanseri Neden Ortaya Çıkar?
Safra yolu kanserinin kesin nedeni çoğu zaman bilinmemekle birlikte, çeşitli risk faktörleri bu hastalığın gelişiminde rol oynayabilir. En güçlü risk faktörlerinden biri, primer sklerozan kolanjit (PSK) adı verilen kronik bir safra yolu iltihabı hastalığıdır. Kronik iltihap ve tahriş, hücrelerin anormal büyümesine yol açarak kansere zemin hazırlayabilir. Uzun süreli safra taşları, tekrarlayan safra yolu enfeksiyonları ve safra yolu kistleri de diğer önemli risk faktörleri arasındadır. Endemik bölgelerde yaşayanlar için bazı paraziter enfeksiyonlar (örneğin, karaciğer kelebekleri, Clonorchis sinensis veya Opisthorchis viverrini) safra yolu kanseri nedenleri arasında yer alır. Ayrıca, karaciğer sirozu, kronik hepatit B ve hepatit C enfeksiyonları (özellikle intrahepatik tip için), bazı kimyasal maruziyetler (örneğin, torotrast, asbest), yaş (hastalık genellikle 60 yaş üstünde görülür), obezite ve diyabet gibi durumlar da riski artırabilir. Nadiren de olsa, bazı genetik sendromlar kolanjiyokarsinom riskini yükseltebilir. Ancak, bu risk faktörlerine sahip olmak, kişinin mutlaka safra yolu kanserine yakalanacağı anlamına gelmez; yalnızca hastalığın ortaya çıkma olasılığını artırır.
