Sudan’ın batısındaki Faşir kentinde Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından yürütülen saldırılar, siviller üzerinde büyük bir yıkıma yol açtı. Mayıs 2024’ten bu yana kuşatma altında olan şehir, son günlerdeki yoğun saldırılarla HDK’nin kontrolüne geçerken, binlerce kişi hayatlarını kurtarmak için güvenli bölgelere göç etmek zorunda kaldı.
FAŞİR’DE SİVİLLER GÜVENLİĞE KAÇIYOR
Sudan’ın batısındaki Kuzey Darfur’un merkezi Faşir son günlerde Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) ile ordu arasındaki çatışmaların merkezi haline geldi. Mayıs 2024’ten bu yana sıkı kuşatma altında tutulan şehir, son günlerde HDK’nin 5 ayrı cepheden gerçekleştirdiği saldırılarla kontrolü ele geçirmeye çalışmasıyla kriz derinleşti.
Sudanlı aktivist Maha Bakhit, Faşir’de yaşanan insan hakları ihlallerine dikkat çekerek, “Dünya, Sudan’da yaşanan facialara yeterince ilgilenmiyor. HDK, 2 yıldır şehri kuşatıyor ve sivillere yönelik katliamlar ve tecavüzler gerçekleştiriyor” dedi. Bakhit, insani yardımların ve temel ihtiyaçların HDK tarafından engellendiğini belirtti.
Haliç Üniversitesi’nden Dr. Serhat Orakçı, HDK’nin geçmişte Batı Darfur’daki Cuneyne kentinde binlerce kişiyi öldürdüğünü ve benzer bir toplu şiddet dalgasının Faşir’de başladığını ifade etti. Orakçı, “Gelen görüntüler, insanların korkunç bir şekilde öldürüldüğünü ve hayatlarının hiçe sayıldığını gösteriyor. HDK’den hesap soracak hiçbir mekanizma yok” dedi.
Olaylar yeni göç dalgalarına da yol açıyor. Orakçı, “Güvensizlik nedeniyle insanlar daha güvenli bölgelere doğru yola çıkıyor. Büyük göç kafilelerinin Çad ve diğer güvenli bölgelere doğru hareket edeceğini öngörebiliriz” diye ekledi.
Bir anne ve çocuğunun, İsrail ve BAE destekli RSF milisleri tarafından Sudan'da infaz edilmesinden saniyeler önce.
FAŞİR STRATEJİK ÖNEMİYLE KRİZİN MERKEZİNDE
SETA Araştırmacısı Tunç Demirtaş, Faşir’in Darfur’daki stratejik önemine dikkat çekti. “Bu şehir, ülkenin doğusunu batısına bağlayan kritik bir nokta. Faşir’in düşmesi durumunda HDK, Darfur’un tamamını kontrol edebilir ve fiili bölünmeyi kalıcı hale getirebilir” dedi.
Demirtaş ayrıca HDK’nin etnik temizlik ve sistematik insan hakları ihlallerini artırma riskine işaret ederek, “Esirlerin kurşuna dizildiği ve zorla yerinden edildiği olaylar sadece Faşir’de değil, HDK’nin kontrol ettiği diğer bölgelerde de yaşanıyor” değerlendirmesinde bulundu.
SUDAN YÖNETİMİ: SİVİLLERİ KORUMAK İÇİN ÇEKİLDİK
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Faşir’deki komuta kademesinin şehrin ve sivillerin tehlikede olduğunu görmesi üzerine ordunun ve müttefik güçlerin şehri terk ettiğini açıkladı. Burhan, “Vatandaşlarımızı daha fazla yıkımdan korumak için güvenli bölgelere çekilmelerini sağladık. Faşir’deki suçların hesabını soracağız” dedi.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Ofisi, HDK’nin Kuzey Darfur ve Kuzey Kurdufan eyaletlerinde sivillere yönelik vahşet uyguladığına dair raporlar aldığını açıkladı. BM, “HDK’nin Faşir’de yargısız infazlar gerçekleştirdiğine dair çok sayıda endişe verici rapor alıyoruz” ifadelerini kullandı.
BM Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ise son iki günde yaklaşık 26 bin kişinin Faşir’den güvenli bölgelere göç ettiğini bildirdi. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde sivillere yönelik işkence, öldürme ve aşağılamalar yer alıyor.
Faşir’de yaşanan kriz, Sudan’daki iç savaşın ne denli derinleştiğini ve sivillerin nasıl ağır bir şekilde etkilendiğini gözler önüne seriyor. HDK’nin şehrin kontrolünü ele geçirmesi durumunda, Darfur’da kitlesel insan hakları ihlalleri ve etnik temizlik riskinin ciddi şekilde artacağı belirtiliyor.
